Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Sanatta Yeterlik
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KARTAL MURAT AYVAZ
Danışman: Menekşe Suzan Teker
Özet:
Problem cümlesi; "Uçucu Yağı Alınmış Bitki Posalarının Sürdürülebilirlik Bağlamında Serigrafi Baskıda Kullanılabilirliği" olan çalışmanın amacı, geleneksel yöntemlerle halihazırda gerçekleştirilen doğal baskı işlemlerinin endüstriyel boyutta uygulanabilmesi için serigrafi baskı yardımıyla bir teknik geliştirmek olarak belirlenmiştir. Uçucu yağı alınmış, kurutulmuş bitki posalarından elde edilen doğal boyaların serigrafi baskı tekniği ile tekstil yüzeyine aktarılması ve yeterli haslıkların sağlanması ile doğal boyaların endüstriyel boyutta kullanımının mümkün olacağı öngörülmüştür. Bu çalışmada serigrafi baskının geleneksel kumaş baskı tekniklerine bir alternatif olarak sunulmasının yanı sıra bitki posalarından elde edilen doğal boyaların kullanımı ile sürdürülebilirliğe olumlu katkıların sağlanması amaçlanmıştır. Bu da çalışmanın önemini artırmaktadır. Araştırma yaklaşımlarının farklı sınıflandırmaları vardır. Bunlar felsefe açısından "temel ve uygulamalı", metodoloji açısından "niceliksel, niteliksel ve karma" olarak sınıflandırılabilir. Nicel yöntem sayısal verileri, nitel yöntem sözel verileri ve karma yöntem hem sayısal hem de sözel verileri kullanır (Alkan vd., 2019). Uygulamalı araştırma, var olan bir sorunu çözmeyi, bir durumu daha iyi hale getirmeyi ve iyileştirmeyi amaçlar. Araştırmacı, problem çözmede belirli bir amaca yöneliktir. Bu tür araştırmalarda problemlerin fiilen çözülmesi sonucu vardır (Karasar, 2014). Araştırma-geliştirme türü araştırmalarda amaç, problemin çözümünde kullanılabilecek ürünleri ortaya çıkarmaktır (Bedük, 2012). Felsefi olarak, bu araştırma "hem temel hem de uygulamalı" bir yaklaşımı benimsemiştir. Metodoloji açısından; "nicel araştırma yöntemlerinden betimsel araştırma yöntemi" kullanılmıştır. Betimsel yöntem, araştırılacak problemin mevcut durumunu ortaya koymayı amaçlar (Sönmez ve Alacapınar, 2011). Bu bağlamda öncelikle çalışma için gerekli literatür taraması yapılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda ilgili tesislerden uçucu yağı alınmış bitki özleri temin edilmiş, kumaşlar arındırma ve mordanlama işlemlerinden geçirilmiş, boya hazırlama işlemleri yapılmış ve boyalar serigrafiye uygun hale getirilmiş, desen tasarımları yapılmış ve serigrafi baskı işlemleri yapılmıştır. Son olarak baskı kalıpları hazırlanmış, selüloz ve protein bazlı kumaşlara baskılar yapılmış ve laboratuvar ortamında (Tirebolu IL-CA Bitkisel Ürünler Ar-Ge Üretim Tesisleri) gerekli haslık testleri yapılmıştır. Sonuç olarak, uçucu yağı alınmış bitki posalarından elde edilen doğal boyaların serigrafi tekniği ile kumaşa aktarılabildiği, yıkama ve sürtünme haslık değerlerinin yeterli seviyede olduğu tespit edilmiştir. İlgili haslık testleri laboratuvar ortamında yapılarak uygun sonuca ulaşılmış olan test sonuçları ilgili bölümlerde tablolar halinde paylaşılmıştır. Çalışma süreç ve amaç açısından şöyle özetlenebilir: • Uçucu yağı alınmış bitki posalarından doğal boya elde edilmesi • Elde edilen doğal boyaların serigrafi baskıda kullanılabilir hale getirilmesi • Serigrafi baskı tekniği ile bir yüzeye aktarılan doğal boyaların haslık değerlerinin yeterli düzeye ulaştırılması • Serigrafi tekniği ile doğal boyaların tekstil sektöründe endüstriyel ölçekte kullanımına öncü olunması • Bu bağlamda sürdürülebilirliğe olumlu katkıların sağlanması Tüm bunlara ek olarak serigrafi baskı tekniğinde standart olarak uygulanan emülsiyonlu baskı tekniğinin dışında bu çalışma kapsamında deneysel olarak keşfedilen emülsiyonsuz baskı tekniği çalışmanın ilgili bölümlerinde detaylı olarak aktarılmıştır.