Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat Çerçevesinde İklim Değişikliği ile Uyumlu Kentler: Antalya Kenti için Çıkarımlar

İklim değişikliği, karşılaştırılabilir bir zaman döneminde gözlenen doğal iklim değişikliğine ek olarak, doğrudan ya da dolaylı olarak küresel atmosferin bileşimini bozan insan etkinlikleri sonucunda iklimde oluşan değişikliklerdir. 1800’lerde sanayinin gelişip çeşitli alanlarda yaygınlaşmasıyla antropojenik etkiler olarak görülmeye başlanan iklim değişikliği, 20. yüzyılla beraber önemli bir seviyeye ulaşmıştır. İnsan kaynaklı birçok faaliyet iklim değişikliğine neden olabilmektedir. Hızla artan sanayileşme ve üretim miktarı, kirletici emisyonların atmosfer üzerinde küresel ölçekte önemli problemlere yol açmasına sebep olmuştur. Bu problemlerin ekolojik etkileri, ozon tabakasının zarar görmesi, bölgesel hava kirliliklerinin oluşması, biyolojik çeşitlilik için tehdit oluşturması, toprak kalitesinin bozulması, ormanların karakterini kaybetmesi ve su kaynaklarının tükenmesi gibi etkilerdir.

            İklim değişikliğinin yarattığı etkilere karşı yürütülecek mücadele, 1972 yılı Stockholm Konferansıyla başlamıştır. Avrupa Birliği (AB) de dünyadaki bu sürece kendi bünyesinde barındırdığı üye ülkelerle oluşturduğu mevzuatlar vasıtasıyla dahil olmaktadır. Bu mevzuatlar yalnızca Avrupa Birliği’ni değil, çevre ülkeleri de etkilemektedir. Yeşil Mutabakat, AB Komisyonu tarafından oluşturulmuş en güncel ve kapsamlı mevzuatlardandır. İklim değişikliğinin kentlerde yarattığı zorlukların üstesinden gelmek için 2019’da oluşturulmuştur ve 2050 yılına kadar AB’yi iklim nötr hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bu süreçte izlenmesi gereken adımlar arasında, kentlerin kimliğine, çevresine ve katmanlarına uygun yeşil alanlar oluşturulması, ekolojik bütünlüğü sağlamak adına yeşil koridorlar oluşturulması, farklı habitatların birbiriyle temas kurarak gelişip büyümesi için ekolojik ağlar kurulması, su geçirimi, ışınların yansıma/soğrulma oranlarının dengede tutulması ve estetik sebeplerle doğru malzemelerin seçilmesi, kentte yüzey ve yeraltı sularının yönetimi, işlevsel ve sürdürülebilir bir kent için alan kullanımı, iklim değişikliğine karşı afet yönetim planları oluşturulması ve su kıyılarının içerisinde bulunduğu bölgenin doğal özelliklerine uygun olarak tasarlanması yer almaktadır.

Bu çalışmanın kapsamı, AB Yeşil Mutabakatı’nda yer alan ve Peyzaj Mimarlığı disiplinini ilgilendiren konuların belirlenmesi; iklim değişikliğine uyumlu ve dirençli kentler için yapılması gerekenlerin Antalya kenti örneğinde irdelenmesidir. AB Yeşil Mutabakatı’nın kentlerde Peyzaj Mimarlığı disiplinini ilgilen yanları ile ilgili bugüne kadar kent ölçeğinde bir araştırmanın yapılmamış olması, yapılacak bu tezin özgün yanını oluşturmaktadır. Çalışmadan elde edilecek sonuçların, iklim değişikliğinin etkilerinin her geçen yıl daha fazla hissedildiği ülkemiz kentleri için yol gösterici olması beklenmektedir.