Beytü'l-Hikme'nin Kelâm İlminin Gelişimine Etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, -, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUSUF ALPARSLAN AVCI

Danışman: Sabri Yılmaz

Özet:

Beytü’l-Hikme, İslam düşünce tarihine damgasını vuran bir kurumdur. Bu kurum İslam felsefesi ve Kelâm ilmi başta olmak üzere birçok ilim dalının gelişimine etki etmiştir.

Beytü’l-Hikme’nin Kelâm ilmine etkisi, bu kurumda yapılan çeviri faaliyetleri, telif çalışmaları ve ilmî münazaralar yoluyla meydana gelmiştir. Etkinin en büyük kısmını tercüme faaliyetleri oluşturmaktadır. Beytü’l-Hikme’de gerçekleştirilen mantık ilmine dair tercümeler, diğer din mensuplarının fikrî saldırılarına karşı söylem oluşturma yönünde ciddi katkıda bulunmuştur. Felsefeye dair yapılan çeviriler ise Kelâm ilminin ele aldığı konuların artmasını sağlamış, özellikle de dakîku’l- Kelâma dair konuların daha sistemli ve detaylı ele alınmasına katkıda bulunmuştur. Telif çalışmaları da aynı sonucu doğurmuştur. Kelâm bilginleri burada yapılan tercümeler sayesinde kozmolojik konulara dair daha sistemli görüşler öne sürme imkânı elde etmişlerdir. Onlar, söz konusu hususlarda Yunan filozoflarına karşı reddiyeler içeren eserler yazdıkları gibi birbirlerinin görüşlerine karşı da eserler telif etmişlerdir. Ayrıca Beytü’l-Hikme’de Yunan düşüncesine dair eserlerin ve Kitab-ı Mukaddes’in tercüme edilmesi de önemlidir. Bunlar sayesinde diğer din mensuplarına sistemli ve tutarlı reddiyelerin yazılması sağlanmıştır. Beytü’l-Hikme’de yapılan tercümelerin yanında Kelâm ilmine dair konuların münazaralar yoluyla ele alınması da Kelâm ilminin gelişim sürecine katkıda bulunmuştur.

Litetatür taraması, karşılaştırma ve söylem analizi yönteminin kullanılacağı bu çalışmanın amacı Beytü’l-Hikme’nin Kelâm ilimin gelişimine etkisini ortaya koymaktır.