Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, -, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YUSUF ALPARSLAN AVCI
Danışman: Sabri Yılmaz
Özet:
Beytü’l-Hikme, İslam düşünce tarihine
damgasını vuran bir kurumdur. Bu kurum İslam felsefesi ve Kelâm ilmi başta
olmak üzere birçok ilim dalının gelişimine etki etmiştir.
Beytü’l-Hikme’nin Kelâm
ilmine etkisi, bu kurumda yapılan çeviri
faaliyetleri, telif çalışmaları ve ilmî münazaralar yoluyla meydana gelmiştir. Etkinin
en büyük kısmını tercüme faaliyetleri oluşturmaktadır. Beytü’l-Hikme’de
gerçekleştirilen mantık ilmine dair tercümeler, diğer din mensuplarının fikrî
saldırılarına karşı söylem oluşturma yönünde ciddi katkıda bulunmuştur.
Felsefeye dair yapılan çeviriler ise Kelâm ilminin ele aldığı konuların
artmasını sağlamış, özellikle de dakîku’l- Kelâma dair konuların daha sistemli
ve detaylı ele alınmasına katkıda bulunmuştur. Telif çalışmaları da aynı sonucu
doğurmuştur. Kelâm bilginleri burada yapılan tercümeler sayesinde kozmolojik
konulara dair daha sistemli görüşler öne sürme imkânı elde etmişlerdir. Onlar,
söz konusu hususlarda Yunan filozoflarına karşı reddiyeler içeren eserler
yazdıkları gibi birbirlerinin görüşlerine karşı da eserler telif etmişlerdir.
Ayrıca Beytü’l-Hikme’de Yunan düşüncesine dair eserlerin ve Kitab-ı Mukaddes’in
tercüme edilmesi de önemlidir. Bunlar sayesinde diğer din mensuplarına sistemli
ve tutarlı reddiyelerin yazılması sağlanmıştır. Beytü’l-Hikme’de yapılan
tercümelerin yanında Kelâm ilmine dair konuların münazaralar yoluyla ele
alınması da Kelâm ilminin gelişim sürecine katkıda bulunmuştur.
Litetatür taraması, karşılaştırma ve
söylem analizi yönteminin kullanılacağı bu çalışmanın amacı Beytü’l-Hikme’nin Kelâm
ilimin gelişimine etkisini ortaya koymaktır.