Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HİLAL ÖZTÜRK
Danışman: Mustafa Koray Çetin
Özet:
Küreselleşme ile
uluslararası sermaye hareketliliğinde artış olmuştur. Bu durum ülke sermaye
piyasalarının daha entegre hale gelmesini sağlamıştır. Uluslararası finansal
entegrasyonun ülke piyasaları için faydalarının yanı sıra maliyetleri de ortaya
çıkmıştır. Bu yüzden finans biliminde en çok çalışılan konular arasında yer almaktadır.
Bu çalışma, ülke
sermaye piyasaları arasındaki etkileşimi hisse senedi fiyat endeksleri ile
incelemektedir. Çalışmanın analizinde, 45 ülke borsasının Ağustos 2001’den
Aralık 2019’a kadar olan dönemi birden fazla yöntemle incelenmiştir. Faktör analizi
ile ülke borsalarının uluslararası piyasada nasıl ilişkisel bir gruplama
oluşturduğuna bakılmış ardından da faktörler içi ve faktörler arası nedensellik
ilişkisi Granger Nedensellik Testi ile araştırılmıştır. Ayrıca Türkiye ve kalan
44 ülke ile nedensellik ilişkisine bakılmıştır. Üçüncü analiz olarak kümeleme
analizinde krizin etkilerinin gözlemlenebilmesi için veri seti üç döneme
ayrılmıştır. Kriz öncesi, kriz sırası ve kriz sonrasında nasıl kümelenmeler
oluştuğu araştırılmıştır. Son olarak da tüm dönem hiyerarşik kümeleme sonuçları
faktör analizi sonuçları ile karşılaştırılmıştır.
Analiz sonuçlarına
göre, faktör analizi ülke borsalarını gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere
benzer bir gruplama oluşturmuştur. Fakat Asya ülkelerinin farklı bir faktörde
ayrıştığı görülmüştür. Granger nedensellik analizi ile faktörler içi ve
faktörler arasında önemli ölçüde entegrasyon ilişkisi tespit edilmiştir. Toplamda
152 nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. ABD’nin faktör içinde baskın bir
borsa olduğu, faktörler arasında ise ABD ve İngiltere’nin baskın borsalar
olduğu görülmüştür. Türkiye’nin de özellikle gelişmiş ülkeler ile entegre olduğu
sonucuna varılmıştır. Kümeleme analizi ile kriz öncesi, kriz sonrası ve kriz
dönemlerinde farklı kümelenmelerin oluştuğu özellikle kriz döneminde küme
sayısının arttığı gözlemlenmiştir. Kümeleme analizi ve faktör analizi yakın
sonuçlar veriyor olsa da kümeleme analizinde daha çok coğrafi olarak ayrışma ön
plana çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Finansal Piyasalar, Uluslararası Etkileşim, Finansal Entegrasyon, Hiyerarşik
Kümeleme, Faktör Analizi, Granger Nedensellik Testi.