Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖKBER YAVUZ
Danışman: Aslı Seyhan Çığgın
Özet:
İklim değişikliği farkındalığının artmasıyla son yıllarda evsel atıksu arıtma tesislerinin (AAT) enerji verimli hale gelmesi ve karbon ayak izlerinin (KAİ) azaltılmasına yönelik çalışmalar yaygınlaşmıştır. Yürütülen uluslararası ölçekli çalışmalarda enerji tüketimi ve KAİ birlikte incelenmekte ve KAİ azaltım stratejileri değerlendirilmektedir. Ancak, AAT'lerden kaynaklanan KAİ'lerinin belirlenmesine yönelik çalışmalar ülkemizde yaygın değildir. Bu doğrultuda bu tez çalışmasının amacı, uluslararası ölçekte yaygınlaşan AAT KAİ azaltımı değerlendirmesinin ulusal ölçekte uygulanmasıdır. Bu çalışma kapsamında farklı debilere sahip dört AAT'ye ait bilgiler toplanmıştır. AAT'lere ait KAİ'lerinin hesaplanması amacıyla 2014 yılında İsveç AAT'lerinde KAİ'nin hesaplanması amacıyla yürütülen proje kapsamında geliştirilen Karbon Ayak İzi Hesaplama Aracı (CFCT) esas alınmıştır. Tez çalışması kapsamında CFCT aracı KAİ hesaplanmasında kullanılan güncel bilgilere göre revize edilmiştir. Böylece oluşturulan MS Excel tabanlı hesaplama aracıyla dört AAT'den kaynaklanan sera gazı emisyonları belirlenmiş ve tesis özelinde sera gazı emisyonlarının azaltılabilmesi için uygulanabilecek senaryolar incelenmiştir. Yapılan hesaplamalar sonucunda AAT'lerde sera gazı emisyonlarının en önemli kaynakları atıksu arıtımı ve enerji tüketimi olarak belirlenmiştir. Ayrıca çamur yakma uygulanan tesislerde çamur yönetiminin önemli bir emisyon kaynağı olduğu tespit edilmiştir. Oluşturulan senaryolar için KAİ hesapları sonucunda, AAT'lerde enerji kaynağının %15'inin rüzgâr enerjisinden elde edilmesi, çamurun tarım arazisinde kullanılarak bertaraf edilmesi, biyogazın tümünün elektrik enerjisi üretimi için kullanımı, çamur süzüntü sularının ayrı olarak anammox prosesi ile arıtımı ve kum atıklarının tekrar kullanımı durumunda KAİ'nde azaltım sağlanabileceği belirlenmiştir.