Türkiye'de bireysel yatırımların davranışsal finans çerçevesinde yapısal eşitlik modellemesiyle incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BEGAIM CHOTAEVA

Danışman: Mustafa Koray Çetin

Özet:

Bu çalışmada davranışsal finans ışığında yatırım tercihleri açıklanmaya çalışılmış ve bu amaçla ampirik bir araştırma yürütülmüştür. Çalışmanın amacı, Türkiye’deki bireysel yatırımcıların tercihlerinde (mevduat, döviz, hisse senedi, yatırım fonu, tahvil/bono, altın ve diğerleri) etkisi olan özelliklerin tespiti ve yatırımcıların karar alma davranışının davranışsal finans ışığında incelenmesidir. Ayrıca, yatırımcının yatırım kararları geleneksel teorilerin aksine irrasyonel davranışlar gösterebilmektedir. Bu kapsamda davranışsal finans literatürü incelenmiş ve kavramsal temeller ortaya konmaya çalışılmıştır. Bunun için Geleneksel Finans Modelleri incelenerek yatırım kararlarının analizinde daha önce kullanılmış ve bugün de kullanılmaya devam eden teori ve yaklaşımlara yer verilmiştir. Çalışmada veri toplamak için yüz yüze ve internet üzerinden anket metodu kullanılmıştır. Elde edilen veriler üzerinden yapısal eşitlik modeli (YEM) oluşturulmuştur. Çalışmada Aşırı Güven, Risk Toleransı, Yatırım Yapma Eğilimi, Olumlu Ruh Hali şeklinde tanımlanan davranışsal boyutlar üzerine araştırma yoğunlaştırılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen veriler yardımıyla Türkiye’de bireysel yatırımcı tercihlerinde ön plana çıkan davranış kalıpları diğer çalışmaların bulgularıyla karşılaştırılmıştır. Çalışmada ilk aşamada demografik özelliklerin davranışsal boyut üzerine etkisine bakıldıktan sonra davranışsal boyutların birbirine etkisi hem doğrudan hem de dolaylı olarak incelenmiştir. Yatırımcıların yatırım yapma eğilimini etkileyen etmenlerin tespitine yönelik modeller test edilmiştir.