Güney Yarımkürede bulunan HH Car Sisteminin Yüksek Çözünürlüklü Tayflarındaki Salma ve/veya Soğurma Yapılarının Modellenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Uzay Bilimleri ve Teknolojileri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Öğrenci: Doğan Tekay KÖSEOĞLU

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): HİCRAN BAKIŞ

Özet:

HH Car yakın çift yıldızının, yüksek çözünürlüklü (R=48000) tayfları, modern analiz teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Bu tayflar, sistemin literatürden elde edilen ışık eğrisi verileri ile beraber analiz edilmiş ve HH Car'ın duyarlı mutlak parametreleri belirlenmiştir. Buna göre, baş bileşen etkin sıcaklıklığı 33500 ˚K olan O9 tayf türünden bir anakol yıldızı ve yoldaş bileşen ise etkin sıcaklıklığı 27500 ˚K olan B0 tayf türünden bir dev/altdev yıldızdır. Ayrıca, sistemin uzaklığı d=3.0 kpc ve kütle merkezinin hızı Vg=-16 km/s olarak belirlenmiştir. Belirlenen uzaklık ve kütle merkezinin hız değeri, Car OB1 oymağı için verilen bu değerler ile hata sınırları içinde uyumludur. HH Car'ın tayflarında baskın şekilde H-alfa salması göze çarpmaktadır. Bu salma, bileşenlerin mutlak parametrelerini de hesaba katan SHELLSPEC kodu ile modellenmiştir. Bileşen yıldızların ön tayf türünden büyük kütleli yıldızlar olması nedeniyle, yıldız rüzgarlarıyla kütle kaybı göz önünde bulundurulmuş ve yapılan modellemelerde, HH Car sisteminde bileşenlerin yıldız rüzgarlarına sahip oldukları ve ayrıca yoldaş bileşenden baş bileşene akan maddenin varlığı belirlenmiştir. Yıldız rüzgarı ve akan madde, sistemin etrafında ~22000 ˚K sıcaklığında bir kabuk ile modellenmiştir. Ayrıca, rüzgar ve akan maddenin etkileşmesi sonucunda yüksek sıcaklıklı (100000 ˚K) bir çarpma bölgesi oluştuğu da belirlenmiştir.