Patara Ana Caddesi

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Öğrenci: Şevket Aktaş

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): HAVVA IŞIK

Özet:

İç limanı güneyde Meclis önündeki agoraya bağlayan kuzey-güney doğrultulu Ana Cadde, 12.60 m genişliğiyle Lykia?nın en geniş ve iyi korunmuş caddeleri arasında yer alır. Her iki yanı yaklaşık 6.00 m genişliğinde İon mimari düzeninde revaklarla sınırlandırılmıştır. Doğu revakta granit, batıda ise mermer sütunlar kullanılmıştır. Batı revak zemini, bugün hemen hemen tümüyle yok olmuş geometrik süslemeli mozaikle kaplıdır. Revak arkasında, farklı işlevleri olan ve büyüklükleri de değişkenlik gösteren dükkânlar bulunmaktadır. Kentin omurgasını oluşturan Ana Cadde depremlerle oluşan çökme sonucunda su altında kalmış ve ancak yüz metrelik bir bölümü açılabilmiştir. Tekerlek izinin olmayışı araç trafiğine kapalı bulvar niteliğinde bir ana yol olduğunu göstermektedir. Cadde zemininin altından geçen kanalizasyon sistemi de kuzey-güney doğrultuludur. Bu güne kadar ele geçen bulgularının en erkeni Geç Hellenistik Dönem'e ait olan cadde, Roma İmparatorluğu sürecinde Cardo (kuzey-güney caddesi) olarak yeniden düzenlenmiştir. Ana Cadde, yakınındaki Prostylos Tapınağın hemen kuzeyinde Decumanus (doğu-batı caddesi) ile kesişerek kavşak oluşturmakta ve limana kadar devam etmektedir. Caddenin güney bitiminde yaklaşık 120 m uzunluğundaki Agora Batı Stoası yer alır. Bu stoa, kentin asıl merkezî agorasına aittir. Ele geçen başlık parçalarına göre, ön sıra İon, içteki sıra Korinth düzeninde yapılmıştır. Agora Batı Stoa Kuzey Girişi, iki geçitli, kemerli ve alınlıklı özgün mimarisiyle bugün 2.40 m yüksekliğinde ayaktadır. Mimari bulgular, yapıyı MS 2. yüzyıl ortalarına tarihlemektedir. Stoa Kuzey Kapısı?nın doğu ayağına bitişik olarak, doğu-batı doğrultulu ve girişi batıda yer alan in antis planlı, 7.50 x 10.00 m ölçülerindeki Palaestra Propylonu konumlanır. Ana Cadde?nin varlığına ilişkin en erken yazıt MÖ 1. yüzyıldandır. Arkeolojik verilere göre ise MS 7. yüzyıla kadar işlevini yitirmediği anlaşılmaktadır. Ana Cadde?yle bağlantılı kent içi ulaşımı temin eden farklı yollar da tespit edilmiştir. Bu yolların en önemlilerinden biri limanın doğusunda açılan alanlarda ortaya çıkmıştır. Liman Hamamı?nın güneybatı köşesinde birleşen küçük ara sokaklar, burada bir kavşak oluşturur. Ana Cadde'nin yan yollarından diğer ikisi ise Leto Hurmalığı?nın yanından 15 m?lik arayla yan yana uzanırlar. Güneye yönelen bu iki yoldan doğudaki 2.50 m, batıdaki 3.75 m genişliğindedir. Lykia?nın kentlerine yön veren Yol Kılavuz Anıtı da (Miliarium Lyciae), ana caddelerin (Decumanus ve Cardo) kavşağında, Liman Agorası ile bağlantılı bir noktaya dikilmiş olmalıdır.