Sıcaklık stresin yaşa bağlı olarak eritrosit antioksidan sistemine ve lipid peroksidasyonuna etkileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyokimya, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Öğrenci: Oğuz Öztürk

Danışman: SAADET GÜMÜŞLÜ

Özet:

Bu çalışmada sıcaklık stresinin yaşa bağlı olarak eritrosit antioksidan enzim aktivitelerine ve lipid peroksidasyonuna olan etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla. 1. 3. 6 ve 12 aylık erkek Wistar sıçanları kullanılarak, kontrol (22 °C) ve sıcaklık stresi (40 °C) grupları oluşturulmuştur. Sıcaklık stresi grupları, 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz bırakılmıştır. Tüm gruplardaki sıçanların eritrosit, G-6-PD. Cu,Zn-SOD, CAT. GSH-Px ve GST aktiviteleri, GSH. GSSG ve TBARS düzeyleri ölçülmüş ve GSH/GSSG oranları belirlenmiştir. G-6-PD aktivitesi, 3 ve 7 günlük sıcaklık stresi sonunda 1 ve 6 aylık sıçanlarda artarken. 12 aylık sıçanlarda azalmıştır. 1 ve 3 aylık sıçanların Cu.Zn- SOD aktivitesi, 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz bırakılmalarından sonra kontrollerine göre azalırken, 6 ve 12 aylık sıçanların Cu,Zn-SOD aktiviteleri artmıştır. 3 ve 6 aylık sıçanların CAT aktiviteleri. 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz kalmalarının sonunda artarken, 12 aylık sıçan grubunun CAT aktivitesi sıcaklık stresi sonunda değişime uğramamıştır. 3. 6 ve 12 aylık sıçanların 3 ve 7 gün süresince sıcaklık stresine maruz kalması sonunda, GSH-Px aktiviteleri artarken, 1 aylık sıçanların GSH-Px aktivitesinin azaldığı tespit edilmiştir. 3 ve 7 günlük stres sonunda, 1 ve 12 aylık sıçanların GST aktiviteleri artarken, 3 aylık sıçanların GST aktivitelerinin azaldığı görülmüştür. 1, 3 ve 6 aylık sıçanların 3 ve 7 günlük sıcaklık stresine maruz kalmaları sonucunda, GSH düzeylerinde önemli derecede azalma meydana gelirken, 12 aylık sıçanların GSH düzeyinin 3 günlük stres sonunda değişmediği görülmüştür. 1, 3 ve 6 aylık sıçanların 3 ve 7 günlük sıcaklık stresine maruz kalmaları sonucunda, GSSG düzeylerinde artma meydana gelmiştir. 12 aylık sıçan grubunda, 3 günlük sıcaklık stresi sonunda GSSG düzeyinde azalma meydana gelirken. 7 günlük sıcaklık stresinin bu grubun GSSG düzeyini etkilemediği görülmüştür. 1, 3 ve 6 aylık sıçanlara 3 ve 7 günlük sıcaklık stresi uygulaması sonucunda, GSH/GSSG oranlan azalırken, 12 aylık sıçanların GSH/GSSG oranlarında artış meydana gelmiştir. 3 ve 7 günlük sıcaklık stresi sonucunda, tüm yaş gruplarının TBARS düzeyleri artmıştır. Sonuçta, 3 günlük sıcaklık stresine göre 7 gün süreyle uygulanan sıcaklık stresinin enzim aktivitelerini, GSH,GSSG ve TBARS düzeylerini daha fazla etkilediği görülmüştür. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda, kontrol grubunda yaşa bağlı olarak G-6-PD, Cu, Zn-SOD, CAT ve GST aktiviteleri, GSSG ve TBARS düzeyleri artarken, GSH-Px aktivitesi, GSH düzeyi azalmıştır. 3 günlük sıcaklık stresi uygulanan gruplarda, yaşla birlikte Cu, Zn-SOD aktivitesinin arttığı, G-6-PD ve CAT aktivitesinin azaldığı bulunmuştur. 7 gün süreyle sıcaklık stresi uygulanan gruplarda, yaşla birlikte Cu,Zn-SOD ve GSH-Px aktiviteleri, GSH düzeyi artarken, G-6-PD ve CAT aktivitesi ve GSSG düzeyi azalmıştır. Yaşlanmada en çok Cu, Zn-SOD aktivitesi etkilenirken, CAT, GSH-Px ve GST aktiviteleri, GSH, GSSG ve TBARS düzeylerinin sıcaklık stresinden daha çok etkilendikleri bulunmuştur. Yaşlanma ve stresin etkileri birlikte incelendiği zaman, bu iki faktörün en fazla G-6-PD aktivitesini etkilediği belirlenmiştir.