1990 Sonrası Çağdaş Sanatta Bir Yaratma Süreci Olarak Oyun Kurmak."

Tezin Türü: Sanatta Yeterlik

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Akdeniz Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, -, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Semin Sinem CACHO DURAN

Danışman: Ülfet Ilgaz Topcuoğlu

Özet:

“Güncel Sanatta Bir Yaratma Süreci Olarak Oyun Kurmak” konulu tez çalışmasında, güncel sanatta oyun olgusunun incelenmesi ve çağdaş sanatçıların yaratım süreçlerinin bireysel sanatçı kimliğini oluşturma, yaratım sürecinin ürüne dönüşmesi, bu sürecin diyalog olarak kurgulanması incelenerek “oyun kurmak” bağlamında değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Günümüz sanatının sürekli değişen ortamındaki anlam arayışına ilkel insandan gelen ve şimdiki ana bakma olanağı sağlayan ve insanlığın en temel dinamiği olan oyun olgusunun güncel sanatta önemli bir yeri olduğu düşünülmektedir.

Bu tez çalışmasında oyun olgusunun ve yaratma sürecinin ontolojik, antropolojik, sosyolojik, psikolojik yönleri dikkate alınarak, günümüz sanatı ve sanatçısı ile bağlantısı araştırılmış, oyunun yaratıcılığı beslerken, sanat üretme eylemine dönüşme süreci değerlendirilmiştir. “Oyun kurmak” terimi günümüz sanatçısının yaratımının tüm bireysel süreçlerini kapsamasının yanı sıra bu yaratım sürecinin yapıta dönüşmesi ve sürecin izleyici katılımı ve etkileşimini barındırandırması bağlamında üç alt başlıkta incelenmiştir. Bu bağlamda oyun kurmak; sergileme, işaretleme, gizleme-gösterme, diyalog kurma, katılım gibi uygulama alanları ile ilişkilendirilerek tüm bu karşılaşmalar bütünü için düşünülmüş, yapıtlardan örneklerle açıklanmıştır.

Sanatsal üretim sürecinde oyunun beslediği yaratıcılık ve yaratıcılığa etki eden sistemler ele alınarak, güncel sanatta sanatçının kültüre katkı sağlayan ve bir sanatsal ürün ortaya çıkarmasında rol oynayan oyun kurma süreçleri araştırılmıştır. Yaratıcılık ve yaratıcılığa etki eden faktörler arasında sanatçının bireysel çabası dışında sanatsal bir denetim mekanizmasının ve sembol dili olarak belirlenen alanda yetkinliğinin önemi belirtilmiştir. Bu alan sanatın varoluşu ile birleştirilebilecek bir içsel yaratma süreci olarak var olmuştur. Yaratım sürecinin yapıta dönüşümü güncel sanat ve oyun bağlamında incelenmiştir.

Yaratma sürecinin katılıma ve etkileşimin oyuna dönüşümü “diyalog olarak oyun” adı altında incelenerek, güncel sanat ve oyun bağlamında yorumlanmış ve sanatçı örneklerine yer verilmiştir. Sanatçıların oyun kurma süreçleri ve kendi sanatsal anlayış biçimlerini oluştururken beslendikleri unsurlar incelenmiştir. Tez kapsamında yapılan uygulama çalışmalarında da farklı serilerle oyun kurma ve izleyicinin de dahil olduğu çalışmalar yapılmış ve yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Sanatçıların oyunsal bağlamda yaratım süreçlerinin araştırılması ve yapılan uygulama çalışmaları kapsamında, oyunun yeni karşılaşmalar, kavrayışlar yaratma ve metaforik ifade de olduğu kadar düşünsel ve uygulama alanında da özgürleştirici ve eğitici katkılar sağladığı sonucuna varılmıştır.

Araştırmalar esnasında genel tarama modeli esasında konuyla ilgili literatür ve tez veri merkezlerinden tez konusu bağlamında taramalar yapılmıştır. Tez çalışmasında çeşitli sanatçı günlükleri, makaleler, kütüphane ve internet ortamından erişilebilen kaynaklar, dünya müzeleri, sanatçı kataloglarından ve sanatsal çalışmalardan faydalanılmıştır.

Bu tez çalışmasında tez konusuyla ilişkili olarak güncel sanat ve ayrıca 1990 sonrası ilişkisel estetik açısından yapıttan çok oluşa odaklandığı gözlemlenmiş ve oyunun yaratıcı süreç için en önemli unsurlardan biri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar kelimeler: Oyun, Yaratma Süreci, Çağdaş Sanat, Oyun Kurmak, Sanatçı