Bazı Hıyar (Cucumis sativus L.) Çeşit ve Tiplerinde Gynogenesis Yolu ile Haploid Embriyo ve Bitki Eldesi

Demirel E., Onus A. N.

Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, cilt.7, sa.3, ss.360-367, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Haploid embriyo ve bitkilerin üretimini birçok faktör belirlemektedir. Donör bitki genotipi ve tipide bu faktörler arasında gösterilebilir. Hıyar üzerinde daha önce yapılan çalışmalarda, haploid embriyo ve bitki oluşumundaki başarının birçok faktöre bağlı olduğunu açıkça göstermiştir. Bu nedenle bu çalışma, hıyar türleri ve genotiplerinin haploid embriyo ve bitki eldesi üzerine etkilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bitki materyali olarak 2 farklı hıyar tipi (kokteyl ve Beith Alpha) ve 5 farklı hıyar çeşidi (Çengel F1, Ufuk F1, Sedir F1, Amisos F1, PTK 40) amaca hizmet etmek üzere kullanılmıştır. Haploid embriyo ve bitki eldesi için ovaryum kültürü tekniği uygulanmıştır. Çiçek açım döneminden 1 gün veya 6 saat önce toplanan ovaryumlar, MS ortamı ve vitaminleri, 1: 10; 2,4-D: Kinetin hormonları ile kombine edilmiş besi ortamında embriyo teşviki için 14 gün bekletilmiştir. Ardından ovaryumlar, MS besi ortamı ve vitaminleri, 1: 4; NAA: BAP hormonları ile modifiye edilmiş besi ortamına bitki rejenerasyonu için aktarılmıştır. Embriyo ve bitki eldesi açısından genotipler arasında ciddi farklar görülmüş olup, çalışmaya göre en yüksek yanıt Çengel F1 çeşidinden alınmış olup, % 494.44 oranında embriyo ve % 302.78 oranında bitki oluşmuştur. Bunun yanı sıra PTK 40 çeşidinin embriyo oluşumuna, Ufuk F1 çeşidinin ise haploid bitki oluşumuna en düşük yanıt veren çeşitler olduğu belirlenmiştir. Kokteyl tipinin, Beith Alpha tipine göre daha yüksek yanıt oranına sahip olduğu, ancak genotip etkisinin, tip etkisine göre haploidizasyonu daha yüksek oranda etkilediği düşünülmektedir.

Many factors determine the production of haploid embryos and plants. Donor plant genotype and type are among these factors. Previous studies conducted on cucumber clearly showed that the succes on haploid embryo and plant formation were depending on several factors. Therefore present study was conducted to reveal the effects of cucumber types and genotypes on haploid embryo formation and obtaining plants. To serve he purpose 2 different cucumber types (cocktail and Beith Alpha) and 5 different cucumber cultivars (Çengel F1, Ufuk F1, Sedir F1, Amisos F1, PTK 40) were used as plant materials. Ovarium culture technique was applied to obtain haploid embryo and plant. Ovaries collected 1 day or 6 hours before flowering, was kept for 14 days for embryo induction in the nutrient medium (MS medium and vitamins, 1: 10; 2,4-D: Kinetin hormones). Then the ovaries were transferred to MS medium modified with 1:4; NAA: BAP hormones for plant regeneration. Result revealed that there were significantly differences between cultivars in terms of embryo and plant formation was obtained in Çengel F1 with %494.44 and % 302.78, respectively on the other hand cultivar Petek 40 had lowest respond on embryo formation. Regarding haploid plant formation Ufuk F1 had the lowest amount. It is also thought that the cocktail type has a higher response rate than the Beith Alpha type, but the genotype effect affects haploidization at a higher rate than the type effect.