ULUSLARARASI LABORATUVAR TIBBI VE XX. ULUSAL KLİNİK BİYOKİMYA KONGRESİ, Eskişehir, Türkiye, 25 - 26 Aralık 2020, ss.282
KOLESTEROL PANELİ ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİ
Amaç: Hatalı test sonuçları yanlış tanı ve tedavi metotlarının izlenmesine neden olabilmektedir. Ölçüm belirsizliği, test sonuçlarının kalitesi ve güvenirliği hakkında bilgiler sağlar. Bu çalışmanın amacı, iç ve dış kalite kontrol verilerinden kolesterol paneli ölçüm belirsizliğinin hesaplanmasıdır.
Yöntem: HDL-kolesterol kolorimetrik, endpoint reaksiyon metoduyla; trigliserid gliserol fosfat oksidaz yöntemiyle; total kolesterol ölçümü enzimatik yöntemle Abbott Architect c16000 cihazında aynı firmaya ait kitler kullanılarak yapıldı. LDL-kolesterol ise Friedewald formülüyle hesaplandığından ölçüm belirsizliği araştırmasına katılmadı. Belirsizlik değerlendirmesi Nordtest kılavuzundan yararlanılarak yukarıdan aşağıya yöntemiyle yapıldı. Belirsizlik bileşenleri olarak alınan uRw(laboratuvar-içi tekrarlanabilirlik belirsizliği) ve u(bias)[yanlılık belirsizliği] sırasıyla iç kalite ve dış kalite kontrol verileri değerlendirilerek hesaplandı. Belirsizlik bileşenlerinin karelerinin toplamının karekökü alınarak standart birleşik belirsizlik(Uc) bulundu. Hesaplanan değer, uygun bir kapsam faktörü(k) ile çarpılarak genişletilmiş belirsizlik(U) elde edildi.
Bulgular: 01.01.2019 ile 23.10.2019 tarihleri arasındaki laboratuvarımızda yapılan iç kalite kontrol değerlendir-melerinden uRw değerleri ve ayda bir defa çalışılan EQAS dış kalite kontrol değerlendirilmelerinden u(bias) değerleri belirlendi. Buna göre HDL-kolesterol için uRw%3,36, u(bias)%9,84, Uc10,40; total kolesterol için uRw %1,95 , u(bias) %2,49 , Uc 3,16; trigliserid için uRw %2,64 ; u(bias) %3,31; Uc 4,24 olarak hesaplandı. Bu durumda genişletilmiş ölçüm belirsizliği(U) ise %95 güven aralığında (k=2) HDL-kolesterol, total kolesterol ve trigliserid için sırasıyla %20,81 ; %6,33 ve %8,48 bulunmuştur.
Sonuçlar: Laboratuvarımız CLIA’nın total izin verilen hata(%TEa) oranlarını karşılamaktadır. Birçok hastalığın tanı, tedavi ve takibinde kolesterol sonuçları eşik değerler olarak belirlenmekte ve tedavi düzenlenmektedir. Bu nedenle laboratuvarlar hedefledikleri değerleri geçmeyecek biçimde sonuç vermeli ve cihazlar arasındaki analitik farkı kontrol altına almalıdırlar.
Anahtar Kelimeler: Cholesterol, HDL Cholesterol, Outcome Measurement Errors