Akademik Veri Yönetim Sistemi
7. Uluslararası 25. Ulusal Halk Sağlığı Kogresi , Antalya, Türkiye, 14 - 17 Aralık 2023, ss.430-431, (Özet Bildiri)
[S150]
ANTALYA İLINDE 2021 YILI ÖLÜM BILDIRIM SISTEMINDE KAYITLI ÖLÜMLERIN
TANIMLAYICI ÖZELLIKLERI
Gamze Akın Özkara1, Mehmet Rıfkı Aktekin1, Mestan Emek1, Hacer Nur Yüce2, İsmail Başıbüyük3
1Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilimdalı, Antalya
2Antalya İl Sağlık Müdürlüğü
3Üroloji Uzmanı
Giriş ve Amaç: Bir bölgenin sağlık düzeyini değerlendirmek için en sık kullanılan ölçütler arasında ölüm verileriyle
hesaplanan ölçütler yer almaktadır. Ölüm verileri, ölüm sayılarının yanı sıra; ölen kişilerin çeşitli özellikleri,
ölümler açısından riskli grupların kimler olduğu, ölüme en çok neden olan hastalıkların neler olduğu
gibi bilgileri sağlaması açısından önemlidir.
Ülkemizde ölüm bildirimleri, Ölüm Bildirim Sistemi (ÖBS) kullanılarak elektronik olarak yapılmaktadır. ÖBS’ye
kaydedilen ölüm belgelerinin doğruluğu kontrolör hekimce kontrol edildikten sonra Türkiye İstatistik Kurumu
ve Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi’ne iletilmektedir. Ölüm belgeleri; ölen kişiye ait sosyodemografik özellikler
ve ölüm nedeni bilgilerini içermektedir.
Bu araştırma ile Antalya ilinde 2021 yılında gerçekleşen ölümlerin tanımlayıcı özelliklerini incelemek ve en sık
görülen ölüm nedenlerini belirlemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Araştırma verilerini Antalya il sınırları içerisinde 2021
yılında ölen 16.614 kişi oluşturmaktadır. Antalya İl Sağlık Müdürlüğü Ölüm Bildirim Sistemi’ndeki kayıtlar kullanılarak
Antalya ilinde 2021 yılında ölen kişilere ait ölüm nedenleri ve sosyodemografik özellikler incelenmiş
ve önceki iki yılla karşılaştırılmıştır. Ölüm nedenleri; ÖBS’de bulunan yaş, cinsiyet, ölüm tarihi, ölüm yeri, ölüm
şekli, ölüm nedenleri değişkenlerine göre tanımlayıcı olarak sunulmuştur.
Araştırma için Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan ve Antalya İl Sağlık
Müdürlüğü Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Alanında Yapılacak Olan Araştırma Taleplerini Değerlendirme
Komisyonu’ndan onay alınmıştır.
Araştırmayı destekleyen ve finansman sağlayan herhangi bir kuruluş bulunmamaktadır.
Bulgular: ÖBS’de Antalya ilinde 2021 yılına ait 16.614 ölüm kaydı bulunmaktadır. Ölüm sayıları 2021 yılında
2020 yılına göre %13,8; 2019 yılına göre ise %25,9 artmıştır.
Ölümler arasında bulaşıcı hastalıklardan ölenlerin oranı %20,7’dir. Bu oran 2020 yılındaki oranın 1,9 katı iken
2019 yılındaki oranın 6,9 katına ulaşmıştır. Adli olaylar nedeniyle ölenlerin oranı ise %8,5’tir.
Ölümlerin %71,5’i hastanede, %23,7’si ise evde gerçekleşmiştir. Cinsiyete göre ölüm oranları incelendiğinde;
erkeklerin oranı %55,1 olarak bulunmuştur.
Ölenlerin %5,2’si yabancı uyrukludur. Yabancı uyruklu olan kişilerin de %18,7’si Suriye, %18,5’i Rusya,
%17,3’ü Almanya, %6,8’i Ukrayna, %6,8’i Kazakistan vatandaşıdır.
Kaba ölüm hızı binde 6,3’tür. Ölenlerin yaş dağılımına bakıldığında, tüm ölümlerin %3,8’i 18 yaş altında,
%28,7’si 18-65 yaş aralığında, %67,4’ü ise 65 yaş ve üzerindedir. Yaşa özel ölüm hızları ise; 18 yaş altı için
binde 0,9, 18-65 yaş için binde 2,7 ve 65 yaş üstü için binde 46,3’tür. Bebek ölüm hızı bin canlı doğumda 8,7
iken beş yaş altı ölüm hızı bin canlı doğumda 11,2’dir.
2021 yılında ölümler en çok %10,9 (1.815) ile Ağustos ayında, en az ise %6,7 (1112) ile Şubat ayında
gerçekleşmiştir. Gün başına düşen ölüm sayısı en fazla 58 ölüm ile Ağustos ayında, en düşük ise 38 ölüm ile
Haziran ayındadır.
431
İlk 5 sırada yer alan ölüm nedenleri dolaşım sistemi hastalıkları (%34,4), Covid-19 (%15,0), iyi huylu ve kötü
huylu tümörler (%12,8), solunum sistemi hastalıkları (%12,2) ve dışsal yaralanma nedenleri ve zehirlenmelerdir
(%6,3).
Sonuç: 2021 yılında hem toplam ölümler hem de bulaşıcı hastalıklar nedeniyle gerçekleşen ölümler sayısal
ve oransal olarak önceki yıllara göre artmıştır. Covid-19 nedeniyle gerçekleşen ölümlerde de önceki yıla göre
belirgin bir artış görülmüştür. Ölüm nedenlerinin incelenmesi pandeminin etkisini ve fazladan ölümleri (excess
mortality) değerlendirmek için önemli bir araçtır. Bu aracın kullanımının pratikleştirilmesi ile bu değerlendirmeler
yapılabilir olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Ölüm nedeni, ölüm kayıtları, ölüm bildirim sistemi, ölüm hızı, Antalya