Akademik Veri Yönetim Sistemi
1st International Scientific Researches Congress Humanity and Social Sciences, Madrid, İspanya, 19 - 22 Mayıs 2016, cilt.1, ss.1497-1517
Geniş toprakları üzerindeki birçok dinî ve etnik gruba hükmetmiş olan Osmanlı Devleti’nde, gayrimüslim nüfusun yönetimi için İslam Hukuku’nun zımmîlere ilişkin düzenlemeleri temel alınmıştır. Osmanlı egemenliği altındaki gayrimüslimler din ve mezheplerine göre millet veya taife adıyla sınıflandırılmışlardır. XIX. Yüzyılda Teke Sancağı’nın önemli idari birimlerinden biri olan Elmalı Kazası’ndaki gayrimüslimler Osmanlı arşiv belgelerinden tespit edildiği üzere kimi zaman millet kimi zaman da taife olarak sınıflandırılan Ermeni ve Rumlardan oluşmaktadır.
Teke Sancağı’na bağlı olan ve nüfus bakımından merkez kaza Antalya’dan sonra en çok gayrimüslim nüfusun yaşadığı kaza olması bakımdan dikkat çeken Elmalı Kazası, sancak genelinde en çok Ermeni nüfusun yaşadığı kaza olarak da ilk sırada yer almaktadır. Bildiride Elmalı Kazası’nda ikamet eden söz konusu gayrimüslim nüfusun bağlı bulundukları ruhanî reisler hakkında bilgi verilecek ayrıca 1856 Islahat Fermanı’nın ardından gayrimüslim üyelerin kaza meclisinde yer alma mücadelelerine değinilecektir. Dinî farklılıklarına bakmaksızın aynı çarşıda yan yana yoğun bir ticaret hayatı sürdüren Osmanlı tebaasının aralarındaki etkileşimin boyutlarının irdeleneceği bildiride, aynı zamanda din değiştirip Müslüman olan gayrimüslimlerden de bahsedilecektir.
XIX. Yüzyılda Elmalı Kazası’ndaki gayrimüslimlerin hukukî, ticarî, sosyal ve kültürel alanlardaki durumları ile Müslüman tebaayla ilişkilerinin aydınlatılması bildirinin ana hedefi olup Osmanlı arşiv vesikaları başta olmak üzere Elmalı’dan Atina’ya göç eden bir mübadille yapılan mülakat ve seyahatnameler, kullanılacak kaynakları oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Elmalı Kazası, Teke Sancağı, Gayrimüslim, XIX. Yüzyıl