Merkezi ve Yerel Yönetimleri Kapsayan E-Devlet Uygulaması Olan Perakende Bilgi Sistemi Hakkında Bazı Tespitler

Creative Commons License

Duru A. A.

TESAM IV. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi: Dijital Dönüşümün Sosyal Bilimlere Etkisi, Bursa, Türkiye, 7 - 08 Nisan 2021, ss.1-3

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Bursa
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-3
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Perakende bilgi sistemi (PERBİS) Türkiye genelindeki perakende işletmelerin açılış ve kapanışında tek merkeze başvuru yapılmasını ve işlemlerin bu merkezden sonuçlandırılmasını sağlamak amacıyla başlatılan bir e-devlet uygulamasıdır. 2015 yılında yürürlüğe giren Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ile yasal zemini oluşturulan PERBİS, TOBB’un finansmanıyla Ticaret Bakanlığı’nın yönetiminde, yerel yönetimler tarafından perakende işletmelere işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi sürecini kapsamaktadır. Bu bakımdan merkezi yönetimin, yerel yönetimlerin, özel sektör üst kuruluşunun ve perakende işletmelerinin paydaş olarak yer aldığı kapsamlı bir projedir. Kanun gerekçesine göre PERBİS, perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçişi ile kapanışına ilişkin başvuruların tek bir mercie yapılmasını ve sonuçlandırılmasını, perakende işletmelere yönelik veri tabanının oluşturulmasını ve kurumlar arasında bilgi paylaşımını amaçlamaktadır. Böylece perakende işletmelerin açılışı ve kapanışı için ayrı ayrı birçok kamu kurumuna başvurulmasının önlenmesi ve mükerrer idari yükler içeren sürecin basitleştirilmesi hedeflenmektedir. Ticaret Bakanlığı’nın faaliyet raporlarına göre PERBİS’in analiz-tasarım aşaması 2018 yılında tamamlanmasına rağmen, hizmet satın alma suretiyle temin edilen yazılım aşaması 2020 yılında bitirilmiştir. Yazılım için TOBB’un finansmanı yeterli olmamış ve merkezi yönetim bütçesinden de harcama yapılmıştır. Kanun’un 2015 yılında yürürlüğe girdiği dikkate alındığında proje oldukça yavaş ilerlemiştir. İlaveten Kanun’a göre PERBİS üzerinden verilecek işyeri açma ve çalışma ruhsatlarına ilişkin elektronik başvuru, değerlendirme ve ruhsat verilmesini düzenleyen yönetmeliğin 2015 Kasım ayına kadar Ticaret Bakanlığınca çıkarılması gerekmektedir. Ancak yönetmelik henüz yürürlüğe konulmamıştır ve dolayısıyla PERBİS hizmete girememiştir. PERBİS’in uç kullanıcısı konumundaki yerel yönetimler açısından önemli bir noksanlığı vardır. İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarını vermeye yetkili olan yerel yönetimler sadece perakende işletmelere değil, madencilik, imalat, toptan ticaret, yiyecek hizmetleri, idari ve destek hizmeti, umuma açık istirahat ve eğlence yerleri gibi çok daha geniş alanda faaliyet gösteren işletmelere ruhsat düzenlemektedir. PERBİS yerel yönetimler için perakende işletmelere ilişkin ruhsat başvurularında ilave bir işlem maliyeti anlamına gelmektedir. PERBİS’in yerel yönetimlerin ruhsat verdiği bütün işletme türlerini kapsayacak şekilde genişletilmesi faydalı olacaktır.

Retail Information System (PERBIS) is a one stop shop e-government application for retail trade firms in Turkey which covers the opening and closing the business. PERBIS, whose legal basis was established with the Law on the Regulation of Retail Trade that entered into force in 2015, includes the process of opening a business and granting working licenses to retail businesses by local governments under the management of the Ministry of Trade with the financing of The Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey (TOBB). In this sense, it is a comprehensive project in which the central government, local administrations, private sector umbrella organization and retail businesses take part as stakeholders. According to the justification of the law, PERBIS aims to make and finalize the applications regarding the opening, start-up and closing of retail businesses to a single authority, to create a database for retail businesses and to share information between public organizations. Thus, it is aimed to avoid applying to many public institutions separately for the opening and closing of retail businesses and to simplify the process involving duplicate administrative burdens. According to the annual reports of the Ministry of Trade, although the analysis-design phase of PERBIS was completed in 2018, the software phase provided by purchasing services was completed in 2020. TOBB’s financing was not sufficient for the software and additional expenditures were made from the central government budget. Considering that the Law entered into force in 2015, the project progressed rather slowly. Furthermore, according to the Law, the by-law regulating the electronic application, evaluation and license granting of business and working licenses to be issued via PERBIS must be issued by the Ministry of Trade until November 2015. However, the by-law has not yet been put into effect and therefore PERBİS could not be put into service. PERBIS has an important deficiency in terms of local administrations that are end users. Local administrations, which are authorized to issue business and working licenses, issue licenses not only to retail businesses, but also to businesses operating in a wider area such as mining, manufacturing, wholesale trade, food services, administrative and support services, public recreation and entertainment places. PERBIS means an additional transaction cost in license applications for retail businesses for local governments. It would be beneficial to expand PERBIS to include all business types licensed by local administrations.