Akademik Veri Yönetim Sistemi
Vergi Dünyası Dergisi, sa.532, ss.117-126, 2025 (TRDizin)
Vergi gelirleri, kamu hizmetlerinin finansmanı, ekonomik kalkınmanın desteklenmesi ve makroekonomik istikrarın sağlanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, Türkiye'de enflasyon ile bütçe dengesi arasındaki ilişkiyi Tanzi ve Patinkin etkileri perspektifinde değerlendirmektedir. 1960–2023 yıllarını kapsayan analiz, dört alt dönem (1960–1979, 1980–1999, 2000–2023 ve tüm dönem) itibarıyla ARDL sınır testi yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Ampirik bulgular, tüm dönemlerde enflasyon ile bütçe dengesi arasında uzun dönemli bir eşbütünleşme bulunduğunu ve enflasyonun bütçe açığı üzerinde istatistiksel olarak önemli ve azaltıcı bir etkide bulunduğunu ortaya koymaktadır. Kısa dönem analizleri de bu uzun vadeli ilişkiyi teyit etmektedir. Özellikle 2000 sonrası dönemde etkinin görece daha sınırlı olduğu, ancak her dört dönemde de Patinkin etkisinin belirgin bir şekilde geçerli olduğu tespit edilmiştir. Araştırma, kamu harcamalarının reel değerindeki azalmanın vergi gelirlerindeki kayıptan daha büyük olduğunu göstermekte ve fiyat istikrarı sağlanmaksızın mali disiplinin sürdürülemez olduğunu vurgulamaktadır. Bu bağlamda, maliye ve para politikaları arasındaki eşgüdümün güçlendirilmesi önerilmektedir. Çalışmanın, mali disiplinin artırılmasına, vergi politikalarının enflasyona karşı duyarlılığının azaltılmasına ve bütçe yönetiminin daha etkin hale getirilmesine yönelik literatüre katkı sağlaması ve politika yapıcılar için yol gösterici bir kaynak oluşturması beklenmektedir.
ax revenues play a critical role in financing public services, supporting economic development, and ensuring macroeconomic stability. This study evaluates the relationship between inflation and budget balance in Turkey from the perspective of the Tanzi and Patinkin effects. The analysis, covering the period from 1960 to 2023, was conducted using the ARDL bounds test method for four sub-periods (1960–1979, 1980–1999, 2000–2023, and the all period). Empirical findings reveal that there is a long-term cointegration between inflation and budget balance in all periods, and that inflation has a statistically significant and reducing effect on the budget deficit. In particular, it was found that the effect was relatively more limited after 2000, but that the Patinkin effect was clearly valid in all four periods. The study showsthat the decline in the real value of public expenditures is greater than the loss in tax revenues and emphasises that fiscal discipline is unsustainable without price stability. In this context, strengthening the coordination between fiscal and monetary policies is recommended. The study is expected to contribute to the literature on enhancing fiscal discipline, reducing the sensitivity of tax policies to inflation, and improving the effectiveness of budget management, and to serve as a guiding resource for policymakers.