Akademik Veri Yönetim Sistemi
7th INTERNATIONAL TRAKYA SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, Edirne, Türkiye, 28 - 29 Ağustos 2025, cilt.1, ss.150-151, (Özet Bildiri)
Kırkağaç kavunu Türkiye’de yetiştirilen kavun çeşitleri içinde tadı ve üstün lezzetiyle en çok tercih edilen kavun tipidir. Ülkemizde açıkta ve sera üretiminde en yaygın olarak yetiştirilen bu kavun çeşidinin üretimini etkileyen toprak kökenli fungal hastalık etmenleri bulunmaktadır. Bu hastalık etmenleri içerisinde en fazla ürün kaybına ve ekonomik kayıplara sebep olan Fusarium oxysporum fsp. melonis (FOM) fungal etmeni tarafından oluşturulan Fusarium solgunluğu hastalığıdır. Bu hastalık etmeni kök ve kök boğazındaki vasküler iletim demetlerine yerleşerek bitkilerde önce solgunluk sonrasında köklerde çürüklüklere sebep olmaktadır. Bu hastalık etmeninin kontrolünde çok miktarda kimyasal pestisitler kullanılmakta olup bu kimyasalların gerek çevreye gerekse insan sağlığına olan olumsuz etkileri nedeniyle genetik olarak dayanıklı çeşitlerin kullanımı ön plana çıkmaktadır. Bu çalışma 45 farklı Kırkağaç kavun hattının FOM fungal etmeninin 4 farklı (FOM0, FOM1, FOM2 ve FOM1-2) ırklarına karşı dayanıklılık reaksiyonlarının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. İklimlendirme odasında gerçek yapraklı döneme kadar geliştirilen Kırkağaç kavunlarının kökleri kesilerek hazırlanan 2×108 spor ml-1 konsantrasyonuna daldırılarak inokülasyonlar yapılmıştır. İnokule edilen Kırkağaç kavun fideleri 7 günlük periyotlarda 0 (dayanıklı) ile 4 (çok hassas) skalası kullanılarak fenotipler değerlendirilmiştir. Patojenisite testlerinde test edilen 45 Kırkağaç kavun hattının sırasıyla 31 tanesi FOM0, 21 tanesi FOM1, 8 tanesi FOM2 ve 3 tanesi FOM1-2 ye dayanıklı bulunmuştur. Genetik olarak dayanıklı bulunan bu hatların özellikle Kavun ıslahında başlangıç materyali olarak kullanılmasıyla Fusarium solgunluğu hastalıklarına genetik olarak dayanıklı Kırkağaç tipi kavun çeşitlerinin geliştirilmesinin önü açılmış olacaktır. Böylece hem üreticiler için yüksek verimli, üzerinde pestisit kalıntısı bulanmayan, dayanıklı Kırkağaç tipi kavun üretimi hem de tüketiciler için daha ucuz, insan sağlığını tehdit etmeyen, içerisinde kimyasal pestisitlerin bulunmadığı kavun üretimi mümkün olabilecektir.