Haber medyası okuryazarlığı kavramı, bireylerin haber medyasıyla
nasıl ve neden etkileşime girdiğini, bireylerin tükettikleri şeyleri nasıl
anlamlandırdıklarını ve bireylerin kendi haber tüketiminden nasıl
etkilendiğini anlamaya yöneliktir. Haber medyası okuryazarlığı, şüpheci bir
eğilimi temsil etmektedir ve haber içeriğinin yanı sıra üretime ve dağıtıma
karşı eleştirel bir tavrı teşvik etmekle ilgili bir kavramdır. Haber medyası
okuryazarlığının ölçülmesi bu noktalar göz önünde bulundurulduğunda
oldukça önemlidir. Bu bağlamda mevcut araştırma kapsamında Haber
Medyası Okuryazarlığı Ölçeği geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın
çalışma grubunu 499 katılımcı oluşturmaktadır. Açıklayıcı faktör analizi
sonucunda faktör yükleri 0.54 ile 0.82 arasında değişmekte olan ve 2 alt
boyutta yer alan toplamda 10 madde olduğu gözlemlenmiştir. Maddelerin
açıkladığı toplam varyans yaklaşık olarak %40’tır. Geçerkleştirilen
ilk doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçme aracından bir madde
çıkarılmıştır. Gerçekleştirilen ikinci doğrulayıcı faktör analizi sonucunda
uyum/uyumsuzluk indeksleri (Ki-kare/serbestlik değeri: 2.46; RMSEA:
0.084; SRMR: 0.064; TLI: 0.87; CFI: 0.91; GFI: 0.95 ve AGFI: 0.91) kabul
edilebilir sınırlar içinde bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutları ve tümüne
ilişkin Cronbach Alfa ve McDonald’ın Omega değerleri 0.83 ile 0.86
arasında değişiklik göstermektedir. Aynı zamanda araştırma kapsamında
kapsam geçerliği ve yakınsama geçerliğinin sağlandığı sonucuna
ulaşılmıştır. Sonuç olarak araştırma kapsamında gerçekleştirilen analizler,
iki alt boyut ve toplamda dokuz maddeden oluşan haber medyası
okuryazarlığı ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu
göstermektedir.
The concept of news media literacy is aimed at understanding how and
why individuals interact with the news media, how individuals make
sense of what they consume, and how individuals are affected by their news consumption. News media literacy represents a skeptical tendency, promoting a critical attitude toward
the production and distribution of news content. The study group of the research comprised 499 participants.
Exploratory factor analysis indicated that the factor loads of items in the scale vary between 0.54 and 0.82,
the scale consists of two sub-dimensions, 9 items in total—the total variance explained by the dimensions is
40%. Confirmatory factor analysis confirmed the fit indices (Chi-square/df: 4.70; RMSEA: 0.084; SRMR: 0.064; TLI:
0.87; CFI: 0.91; GFI: 0.95; AGFI: 0.91) were found within acceptable limits. The Cronbach’s Alpha and McDonald’s
Omega values for the sub-dimensions and the whole of the scale vary between 0.83 and 0.86. Simultaneously,
it was concluded that content validity and convergence validity were provided within the scope of the research.
As a result, the analyses conducted within the scope of the research show that the News Media Literacy Scale
is a valid and reliable measurement tool.