Haber Medyası Okuryazarlığı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması


Creative Commons License

GÜDEKLİ İ. A., HOF S. D. V. H., ESER M. T., M. S. O.

Journal of Economy Culture and Society, cilt.0, sa.65, ss.61-80, 2022 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Haber medyası okuryazarlığı kavramı, bireylerin haber medyasıyla nasıl ve neden etkileşime girdiğini, bireylerin tükettikleri şeyleri nasıl anlamlandırdıklarını ve bireylerin kendi haber tüketiminden nasıl etkilendiğini anlamaya yöneliktir. Haber medyası okuryazarlığı, şüpheci bir eğilimi temsil etmektedir ve haber içeriğinin yanı sıra üretime ve dağıtıma karşı eleştirel bir tavrı teşvik etmekle ilgili bir kavramdır. Haber medyası okuryazarlığının ölçülmesi bu noktalar göz önünde bulundurulduğunda oldukça önemlidir. Bu bağlamda mevcut araştırma kapsamında Haber Medyası Okuryazarlığı Ölçeği geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 499 katılımcı oluşturmaktadır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda faktör yükleri 0.54 ile 0.82 arasında değişmekte olan ve 2 alt boyutta yer alan toplamda 10 madde olduğu gözlemlenmiştir. Maddelerin açıkladığı toplam varyans yaklaşık olarak %40’tır. Geçerkleştirilen ilk doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçme aracından bir madde çıkarılmıştır. Gerçekleştirilen ikinci doğrulayıcı faktör analizi sonucunda uyum/uyumsuzluk indeksleri (Ki-kare/serbestlik değeri: 2.46; RMSEA: 0.084; SRMR: 0.064; TLI: 0.87; CFI: 0.91; GFI: 0.95 ve AGFI: 0.91) kabul edilebilir sınırlar içinde bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutları ve tümüne ilişkin Cronbach Alfa ve McDonald’ın Omega değerleri 0.83 ile 0.86 arasında değişiklik göstermektedir. Aynı zamanda araştırma kapsamında kapsam geçerliği ve yakınsama geçerliğinin sağlandığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak araştırma kapsamında gerçekleştirilen analizler, iki alt boyut ve toplamda dokuz maddeden oluşan haber medyası okuryazarlığı ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.
The concept of news media literacy is aimed at understanding how and why individuals interact with the news media, how individuals make sense of what they consume, and how individuals are affected by their news consumption. News media literacy represents a skeptical tendency, promoting a critical attitude toward the production and distribution of news content. The study group of the research comprised 499 participants. Exploratory factor analysis indicated that the factor loads of items in the scale vary between 0.54 and 0.82, the scale consists of two sub-dimensions, 9 items in total—the total variance explained by the dimensions is 40%. Confirmatory factor analysis confirmed the fit indices (Chi-square/df: 4.70; RMSEA: 0.084; SRMR: 0.064; TLI: 0.87; CFI: 0.91; GFI: 0.95; AGFI: 0.91) were found within acceptable limits. The Cronbach’s Alpha and McDonald’s Omega values for the sub-dimensions and the whole of the scale vary between 0.83 and 0.86. Simultaneously, it was concluded that content validity and convergence validity were provided within the scope of the research. As a result, the analyses conducted within the scope of the research show that the News Media Literacy Scale is a valid and reliable measurement tool.