Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV. ULUSLARARASI TÜRK SANATLARI, TARİHİ ve FOLKLORU, Konya, Türkiye, 14 - 16 Mayıs 2015, cilt..
Matraçı Nasuh’un Beyan-ı Menazil Sefernamesi’nde Kubbeler ve Minareler
Dr. Karim Mirzaee*, Öğr.Gör.Sultan Yıldırır*
Matrakçı’nın katıldığı ve gittiği yerleri resmettiği seferlerden birisi de Osmanlı Padişahı Sultan Süleyman Han’ın Irakeyn Seferi olup, Bu sefer sırasında Tebriz’de uzunca bir süre kalmışlardır. Matrakçı Nasuh, geçtiği kentlerdeki görünümü ve yapıların durumunu, kendine has bir üslupla resmetmiş ve XVI. Yüzyılın mimari ve kültürel değerlerini, özelliklerini yansıtan bu tasvirleri bizlere emanet bırakmıştır.
Mimari eserler olarak camilerin aynı zamanda sembolik birer eser olmasından da yola çıkarak, camilerin sadece kendi binalarını simgelemediğini, aynı zamanda bulundukları şehrin insanlarının hâkimiyet inancını da izleyenlere sergilediklerini söyleyebiliriz. Bir caminin dış görüntüsü, azameti, o şehrin ülke için taşıdığı önem ve değerini göstermektedir. Bir caminin yüksek kubbesi, minaresi, dış duvarlarının çini işleri, caminin yerleşmiş olduğu alan, avlusunun genişliği, çevresinde ki binalar ile ağaçlıkların düzeni aynı zamanda o şehrin, ekonomik ve siyasi öneminin de birer göstergesidirler.
Matrakçı’nın tasvirleri, bu gün bizim için birçok bakımdan büyük değer taşımaktadır. Fotoğraf makinesinin olmadığı zamanlarda; bu tasvirlerin kentleşme ve çevre düzeni, yapıların üslubu ve halkın hizmetine ne şekilde sunulduğunu, bize göstermesi bakımından tarihi ve kültürel öneme sahiptir. XVI. Yüzyıl şehirleri ve şehirciliğinin bu tasvirlerde sunulması, söz konusu yüzyılın kültürünü yansıtması ve bugünün nesillerine ve gelecek nesillere de, bu bilgilerin aktarılması bakımından önemini korumaktadır. Bu tasvirlerde yer alan nehir ve su hayatı, dönemin şehir hayatını güzelleştiren unsurlar olarak, günümüzde de vazgeçilmezlik arz etmektedir. Su olan yerlerde yeşillikler, bahçeli saraylar ve köşkler de yer almaktadır. Bu tür yapılar, tüm menzillerde göze çarpmaktadır.
* Tebriz İslam Sanatı Üniversitesi Öğretim Üyesi, Tebriz, İran[1]
* Akdeniz Ün. Serik Gülsün Süleyman Süral MYO Öğretim Görevlisi, Antalya, Türkiye[2]
[1] karimnegar@yahoo.com
Domes and Minarets in Matrakçı Nasuh’s Beyan-ı Menazil Itinerary
Dr. Karim Mirzaee*, Lecturer Sultan Yıldırır*
One of the voyage which is portrayed by Matrakçı is Irakeyn voyage which is done by Sultan Süleyman. During this voyage he stayed in Tebriz for a long time. Matrakçı Nasuh had portrayed the city views that he went through and he also drawed the conditions of the construstions in a idiosyncratic way and he intrusted these to us.
In terms of architectural work of art; it is said that the mosques do not only sybolise itself they also reflect the domination of the beliefs of the people in the city on the basis of symbolic work of the mosques. The outer view and grandness of the mosque demonstrate the importance of the city for its country. The high domes, minarets, ceramics of exterior wall, where the mosque is situated, width of the yards of the mosques, buildings and trees around the mosques are the indication of the importance of economy and political ways of the city.
The recommedations of Matrakçı carry value for us. During the period in which the camera was not invented his recommendations brought ligth on the urbanisation and landscaping, conditions of the buildings etc. These features of the city of XVI. century have an importance to inform and educate the recent generation as well as the posterity. In the recommendations of Matrakçı the river and water life is to beautify the country life. The more water the more green places, palaces with green gardens etc.
* Tebriz İslam Sanatı Üniversitesi Öğretim Üyesi, Tebriz, İran[1]
* Akdeniz Ün. Serik Gülsün Süleyman Süral MYO Öğretim Görevlisi, Antalya, Türkiye[2]
[1] karimnegar@yahoo.com