Akademik Veri Yönetim Sistemi
ASEAD II. Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 21 - 23 Ekim 2017, ss.1
Osmanlı Devleti’nde özellikle saraylarda ve başkent İstanbul’da düzenlenen bahçeler,
saltanat ailesinin dinlenme ve eğlenme mekanları olmuştur. 1876 yılında tahta geçen Sultan II. Abdülhamid döneminde ise bahçe düzenlemeleri farklı bir boyuta ulaşarak, dünyanın muhtelif coğrafyalarından farklı iklimlere has bitkilerin İstanbul’a getirtilmesiyle botanik ilmi çerçevesinde çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Sultan Abdülhamid büyük devletlerin botanik alanındaki üst düzey çalışmalarının benzerlerinin Osmanlı Devleti bünyesinde de yürütülmesi için yoğun çaba sarf etmiştir. Genellikle Yıldız Sarayı bahçe ve seralarında özel alanlar tesis ederek, temin edilen ağaç, çalı ve çiçekli bitki türlerinin yetiştirilmesini sağlamıştır.
Bildiride Sultan Abdülhamid döneminde Hindistan ve Endonezya’dan Bombay (Mumbai) ve Batavya (Cakarta) şehbenderleri vasıtasıyla İstanbul’a getirtilen bitki türleri inceleme konusu olacak, Padişahın egzotik bitki merakı üzerine değerlendirmeler yapılacaktır. Bitkilerin İstanbul’a getirtilmesi, birçok ülkenin önemli şehirlerinde görev yapan Osmanlı
şehbenderleri (konsolos) vasıtasıyla gerçekleştirilirken, İstanbul’da görevlendirilen uzmanlar da bilgi birikimleriyle yardımcı olmuşlardır. Tropikal olan bu bitki türlerinin İstanbul ikliminde yetiştirilebilmesi ve bitkilerin tanıtılması amacıyla botanik bahçelerinden bahçıvanlar da İstanbul’a gönderilmiştir. Getirtilen bitkiler farklı cinslere ait türlerden oluşmaktadır. Temin edilen 20 kadar palmiye türü ise bilhassa dikkat çekicidir. 1879’da Bombay’dan 28 farklı tür, 1884’te Batavya’dan 69 tür temin edilmiştir. Günümüzde bu bitki türlerinin akıbeti bilinmese de zamanında İstanbul florasına eklenen egzotik türleri oluşturmuşlardır. Bu bitkilerin kullanım amaçları da farklılaşmaktadır. Peyzajda kullanım için (Örn: Orania sylvicola ), Meyvesi için (Örn: Mangifera laurina), Tıbbi amaçlı kullanım için (Örn:Cassia fistula) ve Ahşap üretiminde kullanım için (Örn: Senna siamea) bitkiler getirtilmiştir. Çalışmada söz konusu bitkilerin güncel isimlerine yer verilirken, yetişme özellikleri ve kullanım amaçları da değerlendirilecektir.