Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURKISH STUDIES, cilt.9, sa.5, ss.0-1298, 2014 (SSCI)
Tarihsel bir kişiliği belirli ilkeler üzerinden analiz etmek yaşadığı dönemin sosyolojik ve tarihsel dinamiklerini incelemek demektir. Ahmet Hamdi Akseki'nin ele aldığı konular döneminin sosyolojik zeminini için önemli noktaları barındırmaktadır. Rönesans, Sanayi Devrimi, Fransız İhtilalı, Modernleşme gibi gelişmeler, hem düşünceden davranışa, siyasetten dine, üretimden tüketime toplumun bütün geleneksel yapılarını dönüştürmüş hem de sadece meydana geldiği yeri değil tüm dünyayı etkilemişlerdir. Daha üst başlıkta pozitivizm ve aydınlanma kavramıyla yapısal dönüşümler izah edilmiştir. Bu dönüşümler, İslam dünyasına da yansımış ve zihniyeti temelinde genel tavır şu şekilde olmuştur: bugüne ilişkin yaşanan sorunların çözümleri için hem teknik/gelişme gibi benzer kavramlara bir meşruiyet kazandırmak hem de bugünün sorununu geriye dönük temellendirmelerle çözüm bulmak. Tarihsel olarak Ahmet Hamdi Akseki, büyük hadiselerin meydana geldiği döneme şahit olmuştur. Zira O, çocukluk döneminde Osmanlı saltanatına, gençliğinde Meşrutiyet'e ve kemal yaşında Cumhuriyet'e şahit olmuştur. Akseki bu hadiselere karşı fikirsel ve eylemsel olarak bağımsız kalmayan bir düşünürdür. Dolaysıyla O'nun eylemleri ve eserleri dönemin siyasal-sosyal dokusuyla ele alınmayı zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede en başta din-siyaset kavramları ele alınacak. Daha sonra Ahmet Hamdi Akseki’nin din-siyaset tartışmaları bağlamında ileri sürdüğü fikirleri ve bu fikirlerin oturduğu zemin analiz edilecektir. Son olarak, zihinsel dünyamıza katkıları olan, gündelik hayat-din tartışmalarına örnek olarak da sunulabilecek yazarlığı ve kitapları incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Ahmet Hamdi Akseki, Din-Siyaset, İslamcılık ve Gündelik Hayat.
To analyse a historical character within the boundaries of certain principles means examining the sociological and historical conditions of his time. The subjects dealt with Ahmet Hamdi Akseki contains important points for his period’s sociological ground. Developments such as Renaissance, Industrial Revolution, French Revolution and Modernisation both transformed whole traditional structures of the society from thought to behaviour, politics to religion, production to consumption and affected not only its birth place but also the whole world. On a global outlook, the structural changes were explained with the concepts of positivism and enlightenment. These transformations reached to the Islamic world and produced a behaviour at the intellectual basis as such: In order to find solutions to the problems of today, one needs not only to create legitimate grounds for concepts like technics/development but also to try to find solutions for them by retrospective reasoning. Historically speaking, Ahmet Hamdi Akseki witnessed a time when great events have taken place. Because he saw as a child the Ottoman Rule, as a young man Meşrutiyet (Constitutional Monarchy) and as an adult the Republican era. Akseki was a thinker who was not a passive observer of these events neither intellectually nor actively. Thus, his works and actions need to be taken into consideration with the political and social air of that era. With this in perspective, first, the concepts of religion and politics will be dealt with. Then, Akseki’s thoughts put forward about the discussions on religio-politics and the background of these ideas will be analysed. Finally, his authorship and books, both of which have contributed deeply to our intellectual world and can be presented as an interesting example of daily life and religion discussions, will be examined. Key Words: Ahmet Hamdi Akseki, Religion and politics, Islamism and Daily Life.