Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. ULUSLARARASI HALİÇ MULTİDİSİPLİNER BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 3 - 05 Aralık 2024, cilt.1, ss.272-281
Günümüzde engellilik ve engelli bireylerin topluma katılımı bugün bütün devletlerin ve
kurumların işleyişlerine etki eden olan önemli bir gündem maddesidir. Daha çok çıkarılan yasa
ve yönetmeliklerle engellilerin iş dünyasına, eğitim yaşamına ve belediyecilik ve kamusal alan
boyutlarında toplumsal ve çevresel yaşama katılımını sağlanmasının amaçlandığı günümüzde
hükümetler engelli bireylerin ulaşım, yerleşim ve sağlık hizmetlerinden yararlanmaları gibi
hususlarda çalışmalar yapmaktadır. Bütün bu olumlu çaba ve onun getirdiği değişimlere karşın,
engellilik salt yasalar boyutunda ele alınması gereken bir gerçeklik değildir. Toplumbilim ve
eğitim araştırmalarının da ortaya koyduğu gibi engellilik yasa ve yönetmeliklerde olduğu kadar
bireysel ve toplumsal zihniyette de değişiklikler yapılmasını gerektiren çok boyutlu bir olgudur
ve sadece sosyoloji, eğitim, hukuk ve ilahiyat gibi alanların değil edebiyat ve kültür
çalışmalarının da gündeminde bulunması gereken çarpıcı bir çalışma alanıdır. Bu çalışmada da,
edebiyat ve engellilik ilişkisi kuramsal olarak ele alınmaktadır. Mevcut alan yazının taranması
ve derlenen kuramsal bilgilerin “Engellilik Kuramı nedir?” sorusuna yanıt vermesi çalışmanın
temel amacıdır. Çalışma, ikincil olarak, “Engellilik Kuramı edebiyat araştırmalarında nasıl
kullanılır?” sorusuna yanıt aramaktadır. Bu soruya yanıt vermek için de, ulusal ve uluslararası
alanyazının taranması ile edilen ilgili bilimsel çalışmalar sınıflandırılmakta ve örnek
uygulamalar ülkemiz araştırmacılarına fikir vermesi ve benzer araştırmaları planlayabilmeleri
amacıyla önerilmektedir. Sonuç olarak bu çalışmada Engellilik Kuramının tanımlanmasının
ardından, edebi eser incelemelerinde Engellilik Kuramının kullanıldığı çalışmalar
sınıflandırılarak uygun alt başlıklar halinde araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır.
Disability and the participation of individuals with disabilities in society constitute a significant
agenda item for all governments and institutions today. Today, efforts are increasingly made to
enact laws and regulations to facilitate the integration of individuals with disabilities into the
workforce, educational life, and public and environmental spheres, including municipal
services. Governments are undertaking initiatives to ensure access to transportation, housing,
and healthcare services for individuals with disabilities. Despite these positive efforts and the
transformative changes they have brought, disability is not a reality that can be addressed solely
through legislation. As demonstrated by studies in sociological and educational research,
disability is a multidimensional phenomenon that requires changes not only in legal frameworks
but also in mindsets at individual and societal levels. It is a striking area of study that deserves
attention from fields like sociology, education, law, theology, literature, and cultural studies. This study primarily approaches the relationship between literature and disability from a
theoretical perspective. Its primary aim is to review the existing literature and compile
theoretical insights to answer the question, “What is Disability Theory?” The study's secondary
objective is to explore the question, “How can Disability Theory be applied in literary
research?” The analysis classifies relevant scientific works by reviewing national and
international literature to address this question. It proposes sample applications to inspire
researchers in our country and assist them in planning similar studies. In conclusion, after
defining Disability Theory, the study categorizes research that employs Disability Theory in
analyzing literary works. These findings are presented under appropriate subheadings to serve
as a resource for researchers.