Diyabetin Gözden Kaçan Yönü: Cinsellik

6. Uluslararası 17. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Ankara, Türkiye, 19 - 21 Aralık 2019, ss.431

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.431
Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Diyabet günümüzde sıklığı ve yarattığı sorunlar nedeniyle ülkemizde ve tüm dünyada önemi gittikçe artan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Hipoglisemi, diyabetik ketoasidoz, retinopati, nefropati, diyabetik ayak ve cinsel fonksiyon bozukluğu gibi birçok komplikasyona neden olmaktadır.

Cinsel fonksiyonlarda bozulma, diyabetin ana ve ciddi komplikasyonlarından biridir. Diyabette görülen kronik hiperglisemi nörovasküler hasarlara neden olmakta ve bu hasarlar sonucunda otonom nöropati gelişmektedir. Otonom nöropati de cinsel uyarıcıların normal transdüksiyonunu ve tetiklenen cinsel yanıtı değiştirerek cinsel fonksiyon bozukluklarına neden olmaktadır. Ayrıca nitrik oksit aktivasyonunu inhibe ederek cinsel stimülasyon sırasında vasküler yanıtı etkilemektedir. Diyabetli bireylerde; cinsel istekte azalma, cinsel tatmin düşüklüğü, uyarılma, orgazm ve ereksiyon sorunları gibi cinsel fonksiyon bozuklukları görülmektedir. Bjerggaard ve arkadaşları (2015) tarafından diyabetli bireylerle yapılan çalışmada kadınların %50’sinde cinsel isteksizlik, %36’sında lubrikasyon ve orgazm problemleri, erkeklerin ise %54’ünde erektil disfonksiyon problemi olduğu bulunmuştur. Diyabetli bireyler diyabeti olmayan bireylere göre cinsel fonksiyon bozukluğundan iki kat daha fazla etkilenmektedir. Bak ve arkadaşlarının (2018) çalışmasında diyabetin erkeklerin 1/2’sinde, kadınların ise 1/3’ünde cinsel fonksiyon bozukluğuna neden olduğu saptanmıştır.

Diyabetin cinsel fonksiyonlar üzerine etkisinden dolayı bireyler kendilerini yetersiz, başarısız olarak görmekte, cinsel aktivite sırasında rahatsızlık duymakta, güvenlerinde azalma ve çaresizlik yaşamaktadırlar. Ayrıca cinsel ilişki sırasında hipoglisemiye girme korkusu yaşamaktadırlar. Bireylerin yaşadıkları bu sorunlar hastalığın tedavisini ve gidişatını olumsuz yönde etkilemekte, eşler arası ilişkiler, benlik saygısı ve yaşam kalitesi üzerinde de olumsuz etkilere neden olmaktadır.

Diyabetli bireyler cinsellikle ilgili çok fazla sorunlar yaşamasına rağmen bu sorunları sağlık çalışanlarıyla paylaşmaktan kaçınmaktadırlar. Ayrıca sağlık çalışanları tarafından diyabetli bireylere verilen eğitimlerde de fiziksel aktivite, ilaç yönetimi, diyet, ayak bakımı gibi konulara yer verilirken cinsellikle ilgili konular arka plana atılmaktadır. Cinselliğin çok özel bir konu olması, kültürümüzde toplumun cinselliğe ilişkin baskın görüşünün olmasından dolayı cinselliğin bir tabu olarak algılanması ve konuşulması güç bir konu olarak görülmesi, sağlık çalışanlarının ulaşılabilir olmaması, sağlık çalışanlarının hastaları ile cinsellikle ilgili konularda iletişimi başlatmakta güçlük yaşamaları, sağlık çalışanlarının bu konuda yeterli bilgiye sahip olmaması bireylerin cinsellikle ilgili paylaşımlarda bulunmalarını engellemektedir.

Diyabetli bireyler yaşadıkları fizyolojik ve psikolojik sorunlar karşısında cinsel danışmanlık ve cinsellik eğitimi gibi bakım gereksinimlerine ihtiyaç duymaktadır. Sağlık profesyonelleri diyabetli bireylere diyabetin cinsel fonksiyonlar üzerine etkisi, yaşadıkları cinsel problemlerle ilgili hangi birimlere başvurmaları ve bu problemlerle nasıl baş etmeleri gerektiği konularında cinsel danışmanlık ve eğitim vermelidir. Ayrıca diyabetli bireylerin cinselliklerini ve cinsel fonksiyonlarını değerlendirerek bireylerin ihtiyacına uygun müdahalelere karar verip uygulamalıdır.