Akademik Veri Yönetim Sistemi
FİZYOLOJİDEN KLİNİĞE OLGULARLA YOĞUN BAKIM PROTOKOLLERİ, Prof. Dr. Nimet Şenoğlu, Editör, Nobel Tıp Kitapevi, Ankara, ss.599-619, 2024
1. GİRİŞ
Travmatik beyin hasarı (TBH) günümüzde en büyük
sağlık sorunlarından biridir. Amerika Birleşik Devletleri verilerine göre, her 15 saniyede bir kişi travmatik beyin hasarı geçirmekte ve her yıl 1.500.000 yeni
beyin hasarı vakası ortaya çıkmaktadır. Bu hastaların
260.000'den fazlası hastaneye yatırılmakta, 50.000'den
fazlası ölmekte ve 80.000'i kişide ise kalıcı sakatlık
kalmaktadır.1
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre TBH, 2020
yılına kadar başlıca ölüm ve sakatlık nedeni olarak
pek çok hastalığı geride bırakacak. Her yıl tahmini 10
milyon kişinin TBH'dan etkilendiği düşünülürse, bu
durumun getirdiği ölüm ve hastalık yükü acil bir halk
sağlığı ve tıbbi sorun haline gelmektedir. Güncel tahminler TBH’nın 2020 yılına kadar başlıca ölüm ve sakatlık nedeni olarak birçok hastalığı geride bırakacağını
göstermektedir.2
Maliyet açısından bakıldığında Amerika Birleşik Devletleri'nde TBH'nın tıbbi maliyetler ve
üretkenlik kaybı dahil olmak üzere yaşam boyu maliyeti yıllık tahmini 60 milyar dolardır. Bu ve diğer zorlukların üstesinden gelinene kadar, TBH için çok büyük
bedel ödenmeye devam edilecektir.3
TBH için başlıca
risk faktörleri yaş, cinsiyet ve düşük sosyoekonomik
durumdur. Aşırı yaştaki kişiler en yüksek insidans oranlarına sahiptir; 10 yaş altı grupta 100.000'de 900, 74
yaş üstü kişilerde ise sırasıyla 100.000'de 659 oranında
görülür.4
Erkeklerde bu oran kadınların neredeyse iki
kat fazladır. Erkeklerin TBH geçirme eğilimi, risk alma
davranışına ve erkeklerin yaygın olarak yaptığı yüksek
riskli faaliyetlere bağlanabilir. Genel olarak yaralanmalar sosyoekonomik durumu düşük olan kişilerde daha
sık görülür.5
Ülkemizde kafa travması insidansı ve epidemiyolojisi ile ilgili yeterli çalışma bulunmamaktadır.
Yapılan az sayıda çalışmada, tüm dünyada olduğu gibi
ülkemizde de şehirleşme ve endüstrileşmenin bir sonucu olarak trafik kazaları, iş kazaları (yüksekten düşme
gibi) ve bireysel silahlanmanın sonucu olarak da ateşli
silah yaralanmaları kafa travmalarının en sık görülen
sebepleridir, ama bu durumun bölgelere göre farklılık
gösterdiği unutulmamalıdır.6