Leon Festinger'in Bilişsel Uyumsuzluk Kuramı

Yücel E.

Anı Yayıncılık, Ankara, 2018

  • Yayın Türü: Kitap / Mesleki Kitap
  • Basım Tarihi: 2018
  • Yayınevi: Anı Yayıncılık
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yıl 1955. 21 Aralık’ta Kuzey Amerika kıtasının büyük bir selle yok olacağına dair beklentiler. Clarion adlı gezegendeki üstün varlıklar tarafından kendisine mesajlar gönderildiğini iddia eden Marian Keech, inananların üstün varlıklar tarafından bir uzay aracıyla kurtarılacağını iddia etmektedir. 21 Aralıkta ne sel olmuş ne de bir uzay gemisi gelmiştir. Tüm benlikleriyle bu kehanetlere inananların 22 Aralık ve sonrasındaki davranışları, 17. YY’da mesihlik iddiasında bulunan Sabetay Sevi’nin kehanetleri ve müritlerinin gerçekleşmeyen kehanetler karşısında korudukları inançlarından başlayarak çarpıcı örneklerle teorinin temellerini atan Festinger ve meslektaşları tarafından heyecan verici olarak karşılanmıştır.

Temeli bu ve benzeri olaylara dayansa da Bilişsel Uyumsuzluk Kuramı, deprem bölgesine yardımdan cemaat üyeliğine, kullanılan oylardan tatil tercihlerimize kadar neredeyse tüm kararlarımızdan sonra ortaya çıkan ‘’acaba’’ sorusunun yarattığı gerginliği yok etme adına kullandığımız ve kararımızı akla yatkın hale getirmeye hizmet eden bilinçli ya da bilinç dışı süreçlere ışık tutmaktadır.

Kitabın sonuna gelindiğinde akıl dışı beklentilerin gerçekleşmemesi karşısında dahi korunan inançları, manevî ya da ideolojik olarak bağlanılan görüşlerin değişmezliğini ve anlamlandırmakta zorlandığımız daha pek çok davranışı farklı bir bakış açısıyla değerlendireceğinizi söylemek mümkündür.