Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, cilt.V, sa.2, ss.151-164, 2015 (Hakemli Dergi)
Öz: İngilizlerin 5 Kasım 1914’te, Osmanlı Devleti’ne resmen savaş ilan ederek, Irak’ı işgal etmeye başlamaları, 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması’na kadar sürecek olan Irak Cephesi savaşlarının başlamasına sebep olmuştur. Irak Cephesi’ndeki Osmanlı Ordusu Kumandanı Süleyman Askeri Bey’in İngilizlere karşı başlatmış olduğu direniş, onun ardından komutayı devralan Nurettin Bey ile Halil Bey tarafından da aynı azim ve kararlılıkla sürdürülmüştür. Özellikle 6. Ordu Komutanı olarak Halil Bey’in kazandığı Kutü’l-Amare Zaferi, tarihimizde unutulmaz bir başarı örneğidir. Nitekim Halil Bey, burada 29 Nisan 1916 tarihinde 13.309 mevcutlu İngiliz ordusunu esir ederek, gerek Türk gerekse İngiliz askeri tarihinde unutulmayacak bir yer edinmiştir. Bu bağlamda çalışmamız, Kutü’l-Amare Zaferi, özellikle de Kutü’l-Amare’de hayatlarını kaybeden askerlerimiz için yapılan Türk Şehitliği arazisinin Türkiye Cumhuriyeti’ne armağan edilmesine ilişkin olacaktır. Bu kapsamda, Kutü’l-Amare Zaferi’nin kazanıldığı toprakların bir bölümünün, 1933 yılındaki sahibi Rebia Emiri Ali El-Emir tarafından Türk Hükümeti’ne armağan edilmesi ve karşılığında El-Emir’in ödüllendirilmesi konularında ne gibi çalışmalar yürütüldüğü ele alınacaktır. Ayrıca Kutü’l-Amare Zaferi ile şehitlik konusunda dikkat çeken birkaç noktaya da temas edilerek bazı değerlendirmelerde bulunulacaktır.
Anahtar sözcükler: Osmanlı Devleti, İngiltere, Irak Cephesi, Kutü’l-Amare, Türk Şehitliği
Abstract: The British invasion of Iraq in November 5, 1914 by officially declaring a war on the Ottoman State, triggered war on the Iraqi Front which continued until the Mudros Armistice Agreement of 1918. The resistance against the British invaders was begun by Süleyman Askeri Bey, the Commander of the Ottoman Army on the Iraqi Front and was carried on with an equal resolution and determination by his successors Nurettin Bey and Halil Pasha. In particular, the Ottoman victory of Kutü’l-Amare won by Halil Pasha, the Commander of the 6th Army was an unforgettable example of victory. In consequence, Halil Pasha is integral to both British and Turkish military history through capturing the British army of 13.309 men who surrendered on the 29th of April 1916. In this context, this article concerns the victory of Kutü’l-Amare and in particular the donation of the land for the cemetery of the Turkish Martyrs, which was made for the Turkish soldiers who lost their lives at Kutü’l-Amare, to the Republic of Turkey. Within this framework, the scope of the studies carried out concerning the donation of a part of the lands on which the Kutü’l-Amare victory was won were given to the Turkish Government by Ali El-Emir who was the Emir of Rebia and the owner of the land in 1933 and his being rewarded is discussed. In addition, a review is made concerning some significant points about the victory of Kutü’l-Amare and martyrdom.
Keywords: Ottoman State, Britain, Iraqi Front, Kutü’l-Amare, Turkish Martyrdom