FOTOĞRAF SANATINDA SAVAŞIN DEĞİŞEN TEMSİLİ

Uluslararası Savaş Çalışmaları Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 29 - 30 Ekim 2021, ss.10-36

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.10-36
Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Fotoğraf sanatının teknik açıdan nesnesine bağlı bir disiplin olması sebebiyle “gerçeğe en yakın olanı” sunma yetisi, bu sanat dalının diğer disiplinlerden farklı bir konumda yer almasına sebep olmuştur. Özellikle toplumsal olaylarda ve büyük tarihsel adımlarda gerçeği belgeleme niteliğine sahip olan fotoğraf sanatı, ortaya çıkışından çeyrek asır sonra savaş fotoğrafçılığı alanı ile bizlere cephe hattının ardını görme imkânı sunmaktadır. 1855 yılında Kırım Savaşının fotoğraflanmasıyla başlayan bu süreç, o döneme kadar hayal gücü ve tanık ifadeleri ile üretilen imgeler yerine, çarpıcı bir biçimde savaş gerçeği ile yüzleşmemizi sağlamıştır.

İnsanlığın gerçeği arama ve gerçeği sunma arayışında, fotoğraf sanatı ortaya çıktığı ilk andan itibaren teknik gelişmelere bağlı olarak, her dönem ilk tercih olmuştur. Özellikle teknik gelişmeler ışığında küçülen fotoğraf makinaları sayesinde, cephelerden gelen fotoğraflar, savaşın gerçek yüzünü en çarpıcı biçimde sunulmasına olanak sağlamıştır. Gelişen teknolojinin yanı sıra değişen algılarımız ve sosyo-kültürel etkenler ile farklılaşan bakış açımız, anlatı dilimizde her dönem yenilikler oluşmasına sebep olmaktadır. Hem fotoğraf makinesi hem de fotoğrafçı bağlamında savaş alanının temsili dönem içerisinde farklılık göstermiştir. Kimi zaman savaşı tanımlayacak kareler ölü bir beden iken, kimi zaman da atılan bombalar nedeniyle harabeye dönen evde bir kanlı kıyafet olmuştur. Fotoğrafçının üslubu ile olaya, mekâna ve insanlara bakış açısı, çatışma alanında yaşanan kaosun çok farklı biçimde sunulabileceğini göstermektedir.

Fotoğraf disiplini içerisinde yaşanan pek çok dramatik olay belgesel, tanıtım ve sanatsal (kurgusal-kavramsal) fotoğraf bakış açısı ile sunulmaktadır. Bu çalışma fotoğraf sanatında savaşın temsilinin, dönem içerisindeki değişimini incelemeyi amaçlamıştır. Bu kapsamda belgesel, tanıtım ve sanatsal fotoğraf alanlarında savaşın temsili araştırılmış ve bu alanlarda üretim yapan en etkin sanatçılar ve üretimleri bağlamında incelenmiştir. Aynı zamanda dijitalleşen kültür ekseninde savaşın yeni medyada sunumunda günümüzde gelinen nokta ortaya konmuştur.