Akademik Veri Yönetim Sistemi
29. Ulusal Pediatrik Endokrinoloji Kongresi (UPEK), Antalya, Türkiye, 15 - 20 Nisan 2025, ss.315-316, (Özet Bildiri)
Akdeniz Üniversitesi Çocuk Endokrinoloji Kliniğinde Takip Edilen Hastalardaki Mikroadenom Boyutlarının Büyüme Hormonu Tedavisiyle Değişimi
Yasemin Funda Bahar, Kürşat Çetin, Zeynep Donbaloglu, Mesut Parlak, Hale Ünver Tuhan
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ, ÇOCUK ENDOKRİNOLOJİ BİLİM DALI, ANTALYA
GİRİŞ: Büyüme hormonu eksikliği (BHE), yaklaşık 4000 çocuktan 1'ini etkileyen nadir bir hastalıktır. Çocuklarda BHE'nin en belirgin özelliği kısa boydur. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde BHE bulunan hastalarda kemik mineral yoğunluğunun, yağsız vücut kütlesinin, yaşam kalitesinin azaldığını ve daha yüksek kardiyovasküler hastalık insidansı olduğu gözlemlenmiştir. Boyu ortalamadan < 3 standart sapma (SD) altında olan, ebeveynlerin boyunun ortalamasında <1,5 SD altında olan, bir yıl boyunca boy hızı ortalamadan <1 SD altında olan ve boyu ortalamadan <2 SD altında olan hastalarda BHE açısından araştırılmalıdır. BHE’ nin nedenleri arasında beyin tümörleri, yapısal maformasyonları, büyüme hormonu üretimi ve salgılanmasıyla ilgili genlerdeki mutasyonlar yer alır. BHE’ nin nedenleri arasında yer kaplayan lezyonlar ve hipofizin yapısal kusurları bulunması nedeniyle tedaviden önce etiyolojik değerlendirmenin bir parçası olarak hipofiz manyetik rezonans görüntüleme kullanılır. Çocukluk çağındaki BHE vakalarında %0,5-%20,3 oranında hipofiz adenomları tesadüfen tespit edilir. Pediatrik hipofiz adenomu nadir görülen bir durumdur ve çocuklarda tüm intrakranial neoplazmların %3’ünde, tüm hipofiz adenomlarının yaklaşık %5’inde saptanır.İnsülin benzeri büyüme faktörü-1 seviyelerini artıran bir mitojenik ajan olup bu durum tümör gelişimi ve tümör büyümesinde rol oynama potansiyeli konusunda endişelere yol açar.
AMAÇ: Büyüme hormonu tedavisi alan tedavi öncesi adenom bulunan hastaların, büyüme hormonu tedavisi almayan kontrol grubu hastalarıyla adenom boyutundaki değişimin incelenmesi
YÖNTEM: Çalışmaya Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi polikliniğinde BHE tanısı alan, tedavi öncesi görüntülemesinde mikroadenom saptanan 15 hasta, kontrol grubu olarak büyüme hormonu tedavisi almayan santral sinir sistemi görüntülemesinde mikroadenom saptanan 30 hasta dahil edilmiştir.Hastaların tanı anında ve takipteki hipofiz bezinin görüntüleme bulguları, cinsiyet tanı anındaki yaşları kaydedilmiştir. Tanı anındaki adenom işlevselliği amacıyla Adrenokortikotropik hormon (ACTH), kortizol, prolaktin, tiroid stimülan hormon (TSH), serbest t4, luteinizan hormon (LH), folikül stimülan hormon (FSH) düzeyleri kaydedilmiştir.
BULGULAR: 15 büyüme hormonu tedavisi alan adenom bulunan hasta ile kontrol grubu olarak büyüme hormonu tedavisi almayan 30 mikroadenom bulunan hasta çalışmaya dahil edilmiştir. Büyüme hormonu tedavisi alan hastaların tanı yaşı 12,46±4,17; kontrol grubunun ise 13,06±3,07 idi (p=0,802). Laboratuvar değerlerinde anlamlı fark saptanmamıştır (Tablo 1). Büyüme hormonu tedavisi alan adenom bulunan hastaların tanı anındaki adenom boyutuna göre 6.,12.,18., 24. ve 36. ay kontrollerinde anlamlı fark saptanmamıştır (Tablo 2). Hastaların dokuzu kız, altısı erkekti. Mikroadenom bulunan büyüme hormonu alan hastalardan birine adenom eksizyonu yapılmıştır. Kontrol grubundaki hastaların on sekizine puberte prekoks, altısına baş ağrısı,üçüne santral hipotiroidi, üçüne boy kısalığı nedeniyle hipofiz görüntülemesi yapılmıştır. Hastaların yirmi beşi kız, beşi erkekti. Kontrol grubunda adenom bulunan hastaların tanı anındaki adenom boyutuna göre 6., 12.,18., 24. ve 36. ay kontrollerinde adenom boyutlarında anlamlı fark saptanmamıştır (Tablo 3).
SONUÇ: Hipofiz adenomu, çocukluk çağının nadir görülen bir hastalığıdır. Büyüme hormonu tedavisi öncesinde hipofiz görüntülemesinde adenom saptanan hastalarda büyüme hormonu aldığı süreçte kontrol görüntülemelerde istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmamıştır. Adenom saptanan hastalarda aralıklı kontrol görüntülemelerle büyüme hormonu tedavisi almanın güvenli olduğunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: adenom, boy, hipofiz