Bakteriyel Kanser ve Solgunluk Hastalığına Dayanıklı Domates Bitkilerinin Karaketerizasyonu ve dayanıklılık Lokuslarının Haritalanması

Creative Commons License

ÇALIŞ Ö.

Uluslararası Katılımlı Türkiye VI. Bitki Koruma Kongresi, Konya, Türkiye, 5 - 08 Eylül 2016, cilt.1, sa.1, ss.548

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Konya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.548
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dünya’da ve Türkiye’de domates üretiminde Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis tarafından neden olunan bakteriyel kanser ve solgunluk hastalığı önemli ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bu hastalığa karşı kültür domateslerinde dayanıklı çeşitler bulunmamaktadır. Bakteriyel kanser ve solgunluk hastalık etmeni Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (Cmm2)’e hassas domates tohumlarının (cv. NCEBR3) kimyasal EMS mutasyonu sonucunda dayanıklı M3-9 ve M3-15 bitkileri elde edilmiştir. Bu bitkilerdeki klorgenik asit ve rutin hidrat seviyelerinin sırasıyla 6.2 ve 13.6 kat arttığı tespit edilmiştir. M3-9 ve M3-15 bitkilerinin bir biriyle melezlenmesi sonucunda elde edilen F1 bitkileri Cmm2’ye karşı hassas fenotip göstermişlerdir. Bulunan F1 hassas fenotipleri M3-9 ve M3-15 domates mutantlarındaki dayanıklılığın farklı dayanıklılık lokusları tarafından kontrol edildiğini ortaya koymuştur. Dayanıklı M3-9 ve M3-15 domatesleri hassas ticari domates çeşitleri ile melezlenerek F1 ve F2 popülâsyonları oluşturulmuştur. Bu popülâsyonların Cmm2 ile patojenisite testlerinde F1 bitkilerinin tümü hassas, F2 popülasyonunda ise ¾ oranında hassas ve ¼ oranında dayanıklı domates bitkileri bulunmuştur. F2 popülâsyonundaki fenotipik olarak en hassas ve en dayanıklı 10’ar domates bitkileri ebeveynleriyle birlikte haritalama çalışmalarında kullanılmıştır. Haritalama çalışmalarında 300’den fazla SSR ve INDEL markırı test edilmiş olup M3-9 ve M3-15 domates bitkilerindeki dayanıklılık lokusları sürpriz bir şekilde 5 no’lu kromozom üzerinde aynı markırla eşleşmiştir. Böylece M3-9 ve M3-15 domates bitkilerinde Cmm2’ye karşı dayanıklılık lokusları domates kromozomu üzerinde haritalanmıştır. Bu bölgede bulunan diğer markırlarla dayanıklılık lokuslarının haritalanması çalışmaları hala devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Domates, Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis, dayanıklılık, haritalama

Bacterial canker and wilt diseases caused by Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis causes serious disease in tomato production with significant crop losses in the world and Turkey. There is no resistant tomato variety against the disease. Susceptible NCEBR3 tomato seeds were mutagenised with chemical EMS causing single mutation on genome of the plants. M3-9 and M3-15 tomato mutants were obtained in pathogenicity tests with a virulent bacterial canker and wilt pathogen, Cmm2. Their phenolic substances chlorogenic acid and rutin hydrate level were increased 6.2 and 13.6 fold compared to susceptible original plants respectively. M3-9 and M3-15 mutant plants were crossed to each other and were produced F1 plants which were inoculated with Cmm2 in pathogenicity tests. All tested F1 plants were susceptible to Cmm2 indicating resistance was controlled with different resistance loci in M3-9 and M3-15 tomato plants. The resistant mutant plants were crossed with susceptible commercial tomato varieties, F1 and F2 populations were established and inoculated with Cmm2. The pathogenicity tests revealed that all F1 plants and ¾ of F2 plants were susceptible; however, ¼ of F2 plants were resistant to the bacteria. From the F2 population, phenotypically most resistant and susceptible 10 plants were used in mapping with their parents. More than 300 SSR and INDEL markers have been tested in mapping, phenotypes of M3-9, M3-15 and parents were surprisingly linked with an INDEL marker on chromosome 5. Further mapping studies have been ongoing against the bacterial canker and wilt disease.

Keywords: Tomato, Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis, resistance, mapping