Akademik Veri Yönetim Sistemi
2. Ulusal Vektör Mücadelesi Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 6 - 09 Kasım 2014, ss.30
Özet: Ülkemizde yayılış gösteren Çam kese böceği türleri, Thaumetopoea pityocampa Denis & Schiffermüller, 1775 ve Thaumetopoea wilkinsoni Tams, 1924 (Lepidoptera: Notodontidae) özellikle Akdeniz Bölgesi bölgesi başta olmak üzere çam (Pinus sp.) ormanlarında tahribata neden olan zararlı böcek türleridir. Çam kese böceği mücadelesinde çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bunlar mekanik mücadale (bulunduğu dalı kesmek veya doğrudan öldürmek), kimyasal mücadele (çeşitli kimyasalların kullanımı) ve biyolojik mücadele (çeşitli canlı türleri ile böceği populasyonunu azaltma ya da baskı altınma tutma)’dir. Bu çalışmada, Çam kese böceğinin biyolojik mücadelesinde kuşların öneminin vurgulanması amaçlanmıştır. Bu bağlamda ilgili bilimsel literatür taranmış ve çeşitli saha gözlemlerinden elde edilen bilgiler derlenmiştir. Ergin kuşlar, doğrudan kendileri beslendikleri gibi yumurtadan çıkan yavrularını da bu böcekle besleyebilmektedirler. Tırtıl dönemleri böcekçil kuşların üremeye başlama dönemine denk geldiği için kuşlar için, özellikle yumurtadan çıkan yavrularını beslemek için oldukça fazla miktarda besine ihtiyaç duydukları dönemlerde, önemli bir besin kaynağıdır. Böceğin doğal düşmanı ya da predatorü olduğunu söyleyebileceğimiz kuş türlerinden yaz göçmeni türler; Tepeli guguk kuşu Clamator glandarius, Guguk kuşu Cuculus canorus, Çoban aldatan Caprimulgus europaeus ve İbibik Upupa epops iken yerli türler; Büyük baştankara Parus major, Çam baştankarası Parus ater ve Saka Carduelis carduelis‘dir. Bu türler, böceğin tırtıl dönemindeki formunu yiyerek, tırtıl populasyonunun dengede kalmasını sağlamaktadır. Yaz göçmeni kuş türleri bahar aylarında ülkemize gelip yaz sonunda giden türlerdir. Yerli kuş türleri ise yıl boyu yaşadıkları yeri terk etmeyen türleridir. Yukarıda bahsedilen bu türler genellikle ormanlık alanlarda ve az da olsa şehir içlerindeki park ve bahçelerde üreyen türlerdir. Yaşadıkları alanları korunması ve avlanmaması bu türlerin populasyon büyüklüklerinin dengede kalmasında en önemli faktördür. Bununla birlikte, oramanda yaşayan yerli türlerin sayılarının artırılması için, üremeleri için uygun yuva sandıkları aslarak her yıl düzenli olarak kontrol edilip temizlenmesi oldukça önemlidir.
Anahtar sözcükler: Çam kese böceği, Biyolojik Mücadele, Böcekçil kuşlar, Saka, Carduelis carduelis
Teşekkür: Çalışmaya katkılarından dolayı M. Süleyman Kaçar, Tamer Yılmaz ve Samed Koç’a teşekkür ederiz.