Research Information System
Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.8, no.16, pp.1135-1173, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
1 Temmuz 2019 tarihinde yürürlüğe giren Taşıma
İşleri Organizatörü[1]
Yönetmeliği (“bundan böyle TİOY olarak anılacaktır.”) taşıma hukuku ile genel
kuralları düzenleyen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda (“bundan böyle TTK
olarak anılacaktır.”) yer almayan taşıma işleri organizatörü ifadesini ihdas
etmiştir. TİOY’un “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin e bendinde ilgili kanun TTK
olarak belirtilmiş ve “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde yönetmeliğin 14/2/2011 tarihli
ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş, ulusal ve uluslararası
taşımacılık alanında taşıma işleri organizatörü olarak faaliyet gösteren gerçek
ve tüzel kişileri kapsadığı belirtilmiştir. Bu sebeple taşıma işleri organizatörü
kavramını TTK hükümleri dairesinde ele almak gereklidir. TTK’da ‘‘taşıma işleri organizatörlüğü’’ ifadesi yer
almadığından bu kavramın TTK’da yer alan hangi kavrama isabet ettiğinin izahı
önem arz etmektedir. TİOY’daki taşıma işleri organizatörüne yönelik tanımlama TTK’daki
taşıma işleri komisyoncusu kavramıyla örtüşmektedir. Esasen taşıma işleri
organizatörü ve taşıma işleri komisyoncusu da hizmet portföyleri taşımaya
aracılık, taşımacılık ve danışmanlık gümrükleme ve taşıma ilişkin ek faaliyetleri
kapsayan[2] “yük
sevkiyatçısı”, “taşıma mimarı[3]”, “nakliye
aracısı”, “taşıma organizatörü[4]”
anlamlarında kullanılan İngilizcede freight forwarder, Almancada “spediteur”
ifadelerinin karşılığını oluşturmaktadır[5].
Çalışmamızda, TTK’da taşıma işleri komisyonculuğuna ilişkin düzenlemeler Alman
Ticaret Kanunu’ndaki (Handelsgesetzbuch “bundan böyle HGB olarak anılacaktır.”)
sistematiğe uygun düzenlendiğinden[6], TTK’ya
taşıma işleri komisyoncusu olarak aktarılmış olan “spediteur” (freight
forwarder) ifadesi TTK ve TİOY açısından ele alınacaktır. Bunun için ilk olarak
TTK’daki taşıma işleri komisyoncusu kavramı incelenecek, oradan hareketle bu
yönetmelik değerlendirilecektir. Bu değerlendirme yapılırken freight forwarder
ifadesini tam olarak karşılayan bir ifade söz konusu olmamakla birlikte “lojistik
servis sağlayıcısı”[7] freight
forwarderın günümüzdeki rolüne en yakın ifade olduğundan freight forwarder
yerine bu ifade kullanılacaktır.