Akademik Veri Yönetim Sistemi
MJH: Mediterranean Journal of Humanities, cilt.II, sa.1, ss.239-257, 2012 (Hakemli Dergi)
İ.Ö. VI. yüzyılda yaşamış Karyanda’lı (Bodrum Yarımadası’nın kuzeyinde lokalizasyonu kesin olarak yapılamamış Karya kenti) Skylaks’a atfedilen Periplous (İskan edilmiş Avrupa, Asya ve Afrika Denizi’nin Çevresindeki Seyr-ü Seferi) adlı coğrafi eser Karadeniz, Akdeniz ve Afrika sahillerindeki yüzlerce kentin tarihsel coğrafyası hakkında kısa, fakat yararlı bilgiler verir. Ancak metinde İ.Ö. IV. yüzyılda kurulan kentlere dair yapılan göndermeler eserin bu yüzyılda yaşamış, ismini bilmediğimiz bir yazar tarafından kaleme alınmış olabileceği savını doğrular niteliktedir. Bu bakımdan eserin yazarı Pseudo-Skylaks olarak adlandırılır.
Çalışma dikkatle incelendiğinde bir gezi yazısı ya da denizcilerin kullanımı için hazırlanmış bir navigasyon rehberi özelliği sergilemez. Bilinen ilk kuramsal/teorik coğrafya çalışmalarından biri kabul edilir. İ.Ö. IV. yüzyıla değin iskan edilmiş üç kıtadaki çeşitli soyları, sayılarını; sırasıyla bölgeleri, kentleri, limanları, ırmakları; iskan edilmiş adaları, halklarını ve bunların hangi tarzda anakarayla ilişki içinde bulunduğunun anlatıldığı kurgusal bir yapılanma içerir. Akdeniz ve Karadeniz’in saatyönünü seyr-ü seferinin yanı sıra Herakles Sütunları’ndan öteye denizaşırı Batı Afrika’ya kadarki sahil şeridindeki kıyı kentlerinin sınırları, birbirlerine olan uzaklıkları, bu mesafenin hangi rota takip edilirse ne kadar zamanda alınabileceği konusunda okuyucu bilgilendirilir. Eserin Afrika bölümü büyük ölçüde seyir subayı Hanno’nun Periplous adlı çalışmasından temel alındığı görünür.
Pseudo-Skylaks’ın Periplous’u ilk olarak D. Hoeschel (Geographica Marciani Heracleotae, Scylacis Caryandensis, Artemidori Ephesii, Dicaearchi Messenii, Isidori Characeni omnia) tarafından 1600 yılında Augsburg’da diğer Hellen coğrafyacıların eserleriyle birlikte yayımlanmıştır. Bunu 1639 yılında, I. Vossius’un (Periplus Scylacis Caryandensis, cum tralatione, & castigationibus) ile 1698 yılında, J. Hudson’un edisyonuyla (Geographia veteris scriptores Graeci minores, cum interpretatione Latina, dissertationibus, ac annotationibus) basılan Amsterdamkopyaları izler. Ardından sırasıyla 1697 yılında, J. Grovonius’un (Geographia Antiqua), Leiden; 1826 yılında, J. F. Gail’ın (Dissertation sur le Périple de Scylax et sur l'époque présumée de saredaction) Paris; 1831 yılnda, R. H. Klausen’in ise, (Hecataei Milesii fragmenta. Scylacis Caryandensis Periplus) Berlin edisyonları yayımlanır. Bunları 1840 yılındaki, J. A. Letronne’nin, (Fragments des poemes géographiques) Paris’te yayımladığı Fransızca edisyonu; 1878 yılında, B. Fabricius’un (Periplus Maris Rubri) Leipzig ve 1882 yılında, K. Müller’in (Geographi graeci minores) Paris’te yayımladığı Hellence-Latince edisyonu takip eder. Pseudo-Skylaks’ın eserine ilişkin en güncel çalışmalar ise, 2004 yılında, P. Counillon (Pseudo-Skylax, Le Périple du Pont-Euxin) Bordeaux ve 2011 yılında, G. Shipley (Pseudo-Skylax’s Periplous: The Circumnavigation of the Inhabited World. Text, Translation and Commentary) Exeter, tarafından kaleme alınmışlardır.