Akademik Veri Yönetim Sistemi
8th INTERNATIONAL HALICH CONGRESS ON MULTIDISCIPLINARY SCIENTIFIC RESEARCH, İstanbul, Türkiye, 03 Aralık 2024, cilt.1, ss.261-271
Türk eğitim sisteminde kullanılan lise tarih ders kitapları aracılığıyla Ortaçağ’ın, özellikle
Avrupa’nın, görsel ve yazılı araçlar yoluyla kavramsallaştırılması, öğrencilerin öğrenme
deneyimlerinde etkili olmaktadır. Tarih öğretiminde Ortaçağ konusunun işlenmesi sorunlu bir
alana işaret etmektedir çünkü her şeyden önce karanlık olarak nitelenen Ortaçağ Türk-İslam
dünyasında ilk gözlemevlerinin kurulduğu, ilk mekanik robotun yapıldığı, ilk üniversitelerin
açıldığı ve bilimsel ilklerin gerçekleştirildiği bir dönem olmuştur ki aynı hızda olmasa da
Avrupa Ortaçağı da bilimsel ilerlemenin yaşandığı bir dönemdir. Türkiye’deki Tarih ders
kitaplarında Ortaçağ Avrupa’sının yazılı ve görsel temsillerini çözümlemek ve ders kitapları
içerikleri ile tarih şuuru ilişkisine katkıda bulunmak bu çalışmanın temel amacıdır. Çalışmada,
alanyazın taraması ve ders kitaplarının incelemesi teknikleri kullanılmaktadır. Araştırma,
eğitim materyallerindeki görsel ve dilsel araçların önemini vurgularken, bu araçların
gelecekteki potansiyelini tartışmaya da katkı sağlamak hedeflenmektedir. Çalışmada, tarih ders
kitaplarında Ortaçağ'ın sunumu ayrıntılı bir şekilde ortaya konulmaktadır. İncelenen kitaplarda
Ortaçağ’ın siyasi, askeri, ticari, sosyal ve kültürel bağlamda nasıl yer aldığı incelenerek
dönemin ders kitapları aracılığıyla aktarımındaki sorunlu alanlar vurgulanacaktır. Güncel ders
kitaplarının, Ortaçağ konularını modern pedagojik yaklaşımların kriterleriyle nasıl sunduğu
değerlendirilecektir. Elde edilen bulgular, tarih ders kitaplarının içerik geliştirmesine katkı
sağlamayı amaçlamaktadır. Sonuç olarak, gelişen teknolojiler ışığında, eğitim araçlarının
öğrenme süreçlerine entegre edilmesine yönelik öneriler da sunulmaktadır.
The conceptualization of the Middle Ages through visual and written tools in high school
history textbooks used in the Turkish education system is fundamental to students' learning
experiences. The treatment of the Middle Ages in history teaching points to a problematic area
because, first, the Middle Ages, which is unfortunately conceived as dark, was a period in the
Turkish-Islamic world when the first observatories were established, the first mechanical robot
was built, the first universities were opened, and scientific firsts were realized. In Europe, the
age also included similar scientific developments, albeit slower in progress. Hence, the primary
purpose of this study is to analyze the verbal and visual representations of the Middle Ages in
history textbooks in Turkey. The study uses a literature review and textbook analysis as primary
methods and emphasizes the importance of visual and linguistic tools in educational materials
in light of new technologies. In the study, the significance of this period is checked on by
analyzing the political, military, commercial, social, and cultural contexts of the Medieval world as represented in the textbooks under study. It evaluates how the textbooks of the contemporary
period present medieval realities with the criteria of modern pedagogical approaches. The
findings obtained aim to contribute to the content development of history textbooks. In light of
developing technologies, it offers suggestions for integrating educational tools into the learning
processes.