XV. ve XVI. YÜZYILLARDA SULTANHİSAR KAZASI


ZARARSIZ A.

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.26, sa.3, ss.1222-1238, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Antik Nysa şehri kalıntılarının yakınında bulunan Sultanhisar, günümüzde Aydın iline bağlı ilçelerden biridir. Aydın yöresi XIII. yüzyıl sonlarında Menteşe Bey’in fethiyle Türk hakimiyetine alınmış ve bu bölge Türkmenlerin yoğun olarak yerleştikleri bir bölge haline gelmiştir. İlk kez I. Bayezid’in 1389-90 yılındaki seferiyle Osmanlı hakimiyetine alınan bölge kısa süre sonra Osmanlı hakimiyetinden çıkmış ve XV. yüzyılın ilk yarısında kati bir şekilde Osmanlı egemenliğine alınmıştır. Osmanlı devrinde bölgede XV. ve XVI. yüzyıllar boyunca birkaç kez tahrir işlemi yapılmıştır. Tahrir işlemleri sayesinde bahsi geçen dönemde Sultanhisar kazasının idari ve iktisadi durumuna dair bilgiler elde edilmiş, ayrıca kazadaki tarımsal üretim faaliyetlerine ve diğer vergi gelirleriyle ilgili veriler kayıt altına alınmıştır. Bu çalışmada tahrir defterlerindeki kayıtlardan yola çıkılarak Sultanhisar’ın XV. ve XVI. yüzyıllardaki durumu ele alınacak ve tahrir defterlerindeki veriler değerlendirilecektir.
Sultanhisar, located near the ruins of the ancient city of Nysa, is one of the districts of Aydın province today. Aydın region was taken under Turkish rule with the conquest of Menteşe Bey at the end of the XIIIth century and this region became a region where Turkmens were settled. The region, which was first taken under Ottoman rule with Bayezid I's campaign in 1389-90, soon fell out of Ottoman rule and was taken under Ottoman rule permanently in the first half of the XVth century. During the Ottoman period, the region was surveyed several times throughout the XVth and XVIth centuries. Thanks to the tahrir records, information on the administrative and economic status of Sultanhisar district in the mentioned period was obtained, as well as data on agricultural production activities and other tax revenues in the district were recorded.In this study, the situation of Sultanhisar in the XVth and XVIth centuries is discussed based on the records in the tahrir books and the data in the tahrir books are discussed.