Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. ULUSLARARASI EĞİTİM YÖNETİMİ FORUMU, Antalya, Türkiye, 1 - 04 Kasım 2018, ss.127-146
Çalışmanın amacı Afganistan eğitim sisteminde okul müdürlerinin, müdür yardımcılarının ve öğretmenlerin görüşlerine göre okul müdürlerinin liderlik biçemlerini belirlemektir. Araştırma Afganistan’ın başkenti Kabilde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi Kabil merkezde bulunan ilkokullarda, ortaokullarda ve liselerde görev yapan okul müdürleri, müdür yardımcıları ve öğretmenlerden oluşmuştur. Örneklemin belirlenmesinde küme örnekleme ve basit tesadüfi örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Sonuç olarak araştırmanın örneklemi 100 okul müdürü, 100 müdür yardımcısı ve 218 öğretmenden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak “liderlik biçemi anketi” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS istatistik programından yararlanılmıştır. Sonuç olarak, okul müdürleri kendilerinin yüksek düzeyde ilişki ve görev yönelimli liderlik biçemini benimsediklerini ifade etmişlerdir. Müdür yardımcıları ve öğretmenler de okul müdürlerinin her iki liderlik biçemini yüksek düzeyde benimsedikleri görüşündedir. Görev değişkenine göre müdür yardımcıları okul müdürlerine ve öğretmenlere göre müdürlerin daha fazla ilişki yönelimli liderlik biçemine sahip olduklarını düşünmektedir. Öte yandan okul müdürleri müdür yardımcılarının görüşlerinden farklı olarak görev yönelimli liderlik biçemini daha fazla benimsediklerini vurgulamışlardır. Cinsiyet değişkenine göre erkek müdür yardımcıları kadın müdür yardımcılarına göre okul müdürlerinin daha fazla ilişki yönelimli olduğu görüşündedir. Erkek öğretmenler ise kadın öğretmenlere göre okul müdürlerinin hem görev ve hem de ilişki yönelimli liderlik biçemlerinin daha yüksek düzeyde benimsediklerini düşünmektedir. Çalışma süresi değişkenine göre öğretmenlerde çalışma süresi arttıkça okul müdürlerinin daha fazla görev yönelimli olduğuna ilişkin görüşün ağırlık kazandığı söylenebilir. Eğitim yönetimi konularında seminer çalışmasına katılıp katılmama değişkenine göre okul müdürlerinin ve müdür yardımcılarının görüşleri arasında bir fark bulunmamıştır. Seminer çalışmalarına katılan öğretmenlerin, diğer öğretmenlere göre okul müdürlerinin daha fazla ilişki yönelimli liderlik biçemine sahip olduklarını düşündükleri anlaşılmıştır. Sonuç olarak, her iki liderlik biçeminin yüksek düzeyde benimsendiğinin hem müdürler hem müdür yardımcıları hem de öğretmenler tarafından ifade edilmiş olması liderlik biçemlerinin durumsal olarak ortaya çıkabildiğini düşündürmektedir. Bu bakımdan izleyenlerin etkileri veya durumsal faktörler gibi farklı değişkenlerin etkilerinin de incelenmesi gerektiği ortaya koymaktadır. Ayrıca, liderlik biçemlerinin çalışma gruplarının performansı üzerindeki etkilerini,bu etkileri doğuran şartları anlamaya katkı sağlayabilecek kültürel farklılıkları da dikkate alan çalışmalara ihtiyaç vardır.
The purpose of the study is to determine the leadership styles of school principals in Afghanistan according to the views of school principals, assistant principals and teachers. The research was conducted in Kabul, the capital city of Afghanistan. The sample consisted of the principals, assistant principals and teachers working in primary, secondary and high schools located in the central districts of Kabul. In determining the sample cluster sampling and random sampling were used gradually. As a result, the sample consisted of 100 principals, 100 assistant principals and 218 teachers. Leadership style questionnaire was used to collect the data. In analyzing the data SPSS (package program for statistical analysis) was used. According to the findings school principals reported that they adopted both relationship and task oriented leadership styles at high level the same as assistant principals and teachers thought. Compared to assistant principals, principals thought they adopted task oriented style more relatively. According to sex variable male assistant principals thought that their principals are more relationship oriented compared to female assistant principals. On the other hand male teachers scored higher for both styles compared to female teachers. Teachers tend to think that their principals are more task oriented when the time they worked in the same school increased. According to seminar taken about educational management variable the ideas of the school principals and assistant principals did not differ. On the other hand, teachers attended to a seminar tend to think that their principals are more relationship oriented. Consequently, because the results show that the participants stated strongly that school principals tend to use both of the styles, It is likely to think that the styles were used interchangeably. So for further research we should also consider the effects of the followers and situational variables as well. Moreover, the effect of the styles on the followers’ performances and the related situations in different cultural settings should also be taken into consideration.