Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, sa.8, ss.891-897, 2021 (Hakemli Dergi)
Drenaj, havadar bir bitki kök bölgesi oluşturmak amacıyla fazla suyun çeşitli mühendislik yöntemleriyle
toprak yüzeyinden veya kök bölgesinden uzaklaştırılması olarak tanımlanmaktadır. Toprakaltı drenajda hem
borulara olan su akışını kolaylaştırmak hem de boru içerisindeki siltasyonu önlemek amacıyla organik ve
inorganik zarf malzemeleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu bağlamda kauçuk özelliklerine sahip inorganik
karakterdeki ömrünü tamamlamış taşıt lastiklerinin (ÖTL) zarf malzemesi olarak kullanılması atıkların
değerlendirilmesi açısından çok önemlidir. Çeşitli yöntemlerle farklı boyutlara küçültülen atık lastikler değişik
alanlarda yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ancak bu malzemenin drenajda zarf malzemesi olarak kullanımına
ilişkin herhangi bir bulguya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada, 10 ve 20 cm kalınlığında ömrünü tamamlamış atık
lastiklerden elde edilen farklı boyutlardaki granül malzemenin laboratuvar koşullarında, farklı su yükleri altında,
sabit seviyeli permeametre kullanılarak toprak altı drenajda zarf malzemesi olarak kullanılıp kullanılamayacağı
araştırılmış; 10 cm kalınlığındaki kum-çakıl zarf malzemesi ile karşılaştırma yapılarak sonuçlar test edilmiştir.
Çalışma sonucunda, ömrünü tamamlamış lastiklerden elde edilen 20 cm kalınlığındaki granül malzemenin debi
ve sediment birikimi yönünden 10 cm kalınlığındaki kum-çakıl zarf malzemesi yerine kullanılabileceği
belirlenmiştir. Böylece, hem ülkemizde her yıl hurdaya çıkan yaklaşık 30 milyon lastik drenaj zarf malzemesi
olarak değerlendirilerek depolandığı veya yığıldığı yerlerdeki çevre zararlarının önüne geçilmiş olacak hem de
drenlerde siltasyon birikimini önleyecek şekilde çevre sorunu yaratmadan yok edilmiş olacaktır.
Drainage is defined as the removal of excess water from soil surface or root zone by various
engineering methods in order to create a well aerated plant root zone. In subsurface drainage, organic and
inorganic envelope materials are used to make the flow of water to the drains easy and to prevent siltation in
the drains. In this case, the use of end-of-life vehicle tires with rubber properties as envelope material is very
important in terms of waste utilization. Scrap tires, which are reduced to different sizes by various methods,
are widely used in different areas. However, no information has been found about the use of this material as
an envelope material in drainage. In this study, 10 and 20 cm thick granule materials of different sizes obtained
from scrap tires were tested in laboratory conditions, under different water heads, using a constant head
permeameter and the results are compared with a 10 cm thick sand-gravel envelope material whether they
could be used as an envelope material in subsurface drainage. As a result of the study, it has been determined
that the 20 cm thick granule material obtained from the scrap tires can be used instead of the sand-gravel
envelope material with a thickness of 10 cm in terms of flow rate and sediment accumulation. Thus,
approximately 30 million scrap tires that are released every year in our country will be used as envelope materials to prevent silt accumulation in the drains, avoiding environmental damages in the places where they
are stored or piled up, and will be destroyed without causing environmental problems.