Akademik Veri Yönetim Sistemi
Sayısal Fotoğraf Baskı Teknikleri, Prof.Dr. Hüseyin ERYILMAZ, Editör, Anadolu Yayınları, Eskişehir, ss.131-146, 2021
Günümüzde fotoğraf ve görüntü baskı uygulamaları dijital alanda ağırlık kazanmış olsa da fotoğrafın gelenek- sel baskı yöntemleri bazı alanlarda hâlâ uygulanmaktadır. Özellikle geleneksel siyah beyaz fotoğraf baskıları, basit donanımlarla amatör ortamlarda üretilebilir. Filmlerin banyosu ve baskı gibi işlemler için ışık kontrolü sağlanmış karanlık odaya ihtiyaç duyulmaktadır. Görüntüler, ışığa duyarlı film yüzeyine kaydedildikten sonra kimyasal banyo süreçlerinden geçirilir ve görüntü ışığa duyarlı yüzeye basılarak kalıcılığı sağlanır. Işığa duyarlı yüzeyler olarak tanımladığımız fotoğraf kartlarına görüntü basmak için agrandizör kullanılır; ag- randizörle yapılan baskı işlemine ise agrandisman (büyütme) adı verilir. Baskı sürecinde, negatif ya da pozitif filmlerdeki görüntüler agrandizör aracılığıyla ışığa duyarlı bir yüzeye aktarılır; bu işleme pozlama adı verilir. Pozlama işleminden sonra baskı yapılan fotoğraf kâğıdı banyo edilerek görüntü sabitlenir. Fotoğraf kartının yüzeyi, gümüş tuzları ile oluşturulmuş solüsyonla kaplıdır. Emülsiyonu oluşturan malzemenin en ufak taneciği- ne ise gren adı verilir. Renkli baskı yapan agrandizörlerde renkli filmi karta basmaya yarayan renk filtre sistemi bulunur. Baskının boyutu, pozlama süresi ve netlik düzeyi objektif kalitesi ile de ilgilidir. Bu anlamda agrandizörlerin objektif odak uzaklıkları baskı sırasında uygulanacak büyütme oranlarına bağlı olarak seçilir. Seçilen objektifin diyafram açıklığı pozlamanın süresinde belirleyicidir; dolayısı ile kartın pozlanma süresi ise objektifin geçirdiği ışık miktarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Filmin büyütme yapmaksızın kart üzerine yerleştirilerek pozitif görüntü elde edilmesine “kontak baskı” adı verilir; bu baskının amacı görüntüyü büyütmeden, filmdeki boyut- ları ile aynı ölçüde baskı almak, fotoğrafları seçmeyi ve saklamayı kolaylaştırmaktır. Kartın pozlanmasından sonraki süreç banyo işlemidir. Banyo işlemi üç farklı aşamayı ve son yıkamayı içerir: birinci banyo yani geliştirici banyo (developer), ikinci banyo durdurucu (stop), üçüncü banyo ise sabitleme (fixer) banyosudur. Banyo işlemi, son yıkama ile tamamlanır. Renkli fotoğraf baskısı ise daha karmaşık süreçleri içerir. Renk sentezi iki farklı sistemle çalışır: İlki; kırmızı, yeşil ve mavinin farklı oranlardaki karışımından oluşan toplamsal renk sentezi olarak adlandırılır. Kameralar, tarayıcılar ve bazı yazıcı sistemleri RGB de denilen bu renk yöntemi ile çalışmaktadır; diğeri cyan, magenta ve sarı renklerden (CMY) oluşan çıkarımsal (subtractive) renk yöntemi olarak tanımlanır. Boya maddeleri ve pig- mentlerin kullanıldığı renkli fotoğraf baskı sisteminde, çıkarımsal renk yöntemi kullanılır.