Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. Ulusal Kanser Kongresi, Antalya, Türkiye, 20 - 24 Nisan 2016, ss.165
Giriş: Radyoterapi sürecinde baş boyun kanserlerinde sıklıkla karşılaşılan
interfraksiyonel varyasyonlar (hastanın kilo vermesi, tümor volümünün
ve yerinin değişmesi, organ hareketi vb.) tedavinin ilerleyen
günlerinde set–up hata oranını artırabilir. Olası bu set–up hataları ise PTV
doz homojenitesi ve kritik organ dozlarını etkileyebilmektedir. Adaptif
radyoterapi (ART), doz dağılımının optimizasyonu için tedavi sırasında
hasta pozisyonu veya tedavi planının değiştirilmesi olarak tanımlanmaktadır.
Yaptığımız çalışmada ART planı yapılmış olan baş boyun hastalarının
ART öncesi ve ART sonrası PTV ve kritik organ dozları dozimetrik
açıdan değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Metod: Çalışmada Tomoterapi Hi–Art Cihazı ile Simultane Integre
Boost (SIB) tekniği ile tedavi edilen ve ART yapılan 3 baş boyun hastası
incelenmiştir. Hastaların tedavi öncesi hareketsizliği supine pozisyonda
özel termoplastik IMRT baş–boyun maskeleri kullanılarak sağlanmıştır.
Hastalar tedaviye her girişinden önce günlük Mega Voltage Computerised
Tomography (MVCT) çekimleri yapılmış ve bu görüntüler tedavi
planlama görüntüleri ile karşılaştırılarak, görüntü eşliğinde radyoterapi
tekniği (IGRT) ile hasta setup mükemmeliyeti sağlanmaya çalışılmıştır.
Günlük yapılan kontrollerde hedefin yerinin yeniden belirlenmesi ihtiyacı
ortaya çıktığında, tedavi planın yeniden adaptasyonu için hastaya yeni
planlama tomografisi çekilerek, doz dağılımı hesabı yenilenerek ART
gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Tablo 1.’de ART planı yapmış 3 baş boyun hastasının
PTV, Sağ ve sol boyun PTV volüm değerleri ART öncesi ve Art sonrası
olarak ortaya koyulmuştur. Tablo 1. de görüldüğü üzere ART sonrası
tümör volümlerinde belirgin küçülme gerçekleşmiştir. Figür 1.,2. ve
3.’de ART plan yapılan hastanın tedavi başlangıcı, ART öncesi ve ART
sonrası DVH değerleri belirtilmiştir. Tablo 2. de ART yapılan baş boyun
hastasının tedavi başlangıcı, ART öncesi ve ART sonrası PTV, Sağ boyun
PTV, sol boyun PTV ve kritik organ doz değerleri tek fraksiyon tedavi
için gösterilmiştir. Tablo 2. incelendiğinde ART öncesi planlanan DVH
değerleri ve verifikasyon DVH değerleri arasında belirgin farklar belirlenmiştir.
En fazla değişim sağ boyun PTV (D%95 için planlama dozu
1.92 Gy verifikasyon sonrası 1.87Gy’e, D%2 için planlama dozu 2.02
Gy’den 2.18’Gy’e değişmiş) ve sol boyun PTV (D%95 planlama dozu
1.90 Gy’den 1.88 Gy’ye, D%2 planlama dozu 2.02 Gy’den 2.24 Gy’ye
değişmiş) değerlerinde olmuştur.
Sonuç: Baş boyun hastalarında ilerleyen tedavi sürecinde tümörün
tedaviye cevabı hastanın kilo kaybı ve diğer interfraksiyonel nedenlerden
kaynaklı hastalara ART planı yapılma gereksinimi duyulabilmektedir.
Radyoterapi sürecinde IGRT kontrolü ve ilerleyen fraksiyonlarda yapılan
Adaptif Radyoterapi (ART) planı sayesinde set–up hata oranı azaltılabilmekte
ve hastaların tedavi kalitesi artırılabilmektedir.
Anahtar kelimeler: Baş Boyun Kanseri, Adaptif Radyoterapi, Tomoterapi,
Dozimetrik Değerler