Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, sa.28, ss.726-749, 2017 (Hakemli Dergi)
Osmanlı Devleti’nin Hint Okyanusu’nda bulunan bölgelerle siyasi, dini ve ekonomik ilişkileri sınırlı dahi olsa kadimden beri mevcuttur. Bilhassa Tanzimat Dönemi’nde bu bölgelerde açılan şehbenderlikler ve tayin edilen şehbenderlerin faaliyetleri Osmanlı Devleti’nin söz konusu coğrafyaya ilgisini artırmıştır. Sultan II. Abdülhamid’in Pan-İslamizm siyaseti çerçevesinde Güney Asya Müslümanları hakkında topladığı bilgiler, Halife merkezli siyasetinin şekillenmesine katkı sağlamıştır. Bu çerçevede Bombay, Kalküta, Batavya gibi şehbenderliklerin faaliyetleri Güney Asya Müslümanları’nın Halife’ye olan bağlılık ve sempatisini geliştirirken Osmanlı Devleti’nin din, siyaset ve ekonomi politikalarına da yön vermiştir. Bu anlamda Sultan II. Abdülhamid’e sunulan layiha büyük önem arz etmektedir. Batavya Başşehbenderliği vazifesi ile Hint Okyanusu’nda yer alan adaların çoğunu dolaşan Ali Galib Bey tarafından hazırlanan bu layiha, Ali Galib’in Bombay’a tayininden sonra kaleme alınmıştır. Bölgede yaptığı geziler ve Müslüman ahali ile kurduğu temaslara deyinen Ali Galib Bey, Müslümanlar ile Halife arasında kurulması ihtiyacı hissedilen ilişkinin önemine dikkat çekmektedir. Çalışmada, Batavya ve Bombay Şehbenderliklerinin kuruluş ve faaliyetlerine temas edildikten sonra bahse konu layiha ışığında Osmanlı Başşehbenderi Ali Galib Bey’in bakışıyla Hint Okyanusu adalarının sosyo-ekonomik yapısı ve ticari ilişkilerine ışık tutulmaya çalışılacak, Osmanlı Devleti’nin Hint Okyanusu sularındaki ticari ve siyasi faaliyetlerine dair çalışmalara katkı sağlanacaktır.
The political, religious and economic relations of the Ottoman State over the Indian Ocean have existed since long ago, even if limited. Especially during the Tanzimat period, the activities of the consulates and the appointed consul in these regions have increased the interest of the Ottoman State to the geography mentioned. The information gathered about the Muslims of South Asia in the frame of Sultan II Abdulhamid's Pan-Islamic policy contributed to the shaping of Caliphate politics. In this context, the activities of the consulates such as Bombay, Calcutta, Batavia also shaped to the religious, political and economic policies of the Ottoman State while the South Asian Muslims developed the loyalty and sympathy to the Caliph. In this sense, the report of presented to Sultan II Abdulhamid is of great importance. This report, prepared by Ali Galib Bey, who wandered the majority of the islands on the Indian Ocean through the post of Batavia consulate, was written after Ali Galib's appointment to Bombay. Ali Galib points out the importance of the relationship between Muslims and the Caliph. In this study, the establishment and activities of the Batavia and Bombay consulates will be mentioned, and then sought to illlimunate on the socioeconomic structure and commercial relations of the Indian Ocean islands through the persperctive of Ottoman Consul Ali Galib Bey. As a result, this study will contribute to the researches of the commercial and political activities of Ottoman State on Indian Ocean.