Akademik Veri Yönetim Sistemi
2nd International Conference on Studies in Turkology (ICOSTURK'2017, Roma), Roma, İtalya, 10 - 13 Ağustos 2017, ss.48
TÜRK AD VERME GELENEĞİNDE TÜRBELERİN FONKSİYONU: KONYA ÖRNEĞİ Zekeriya KARADAVUT Akdeniz University karadavutz@yahoo.com
Özet
Ad verme, günümüzdeki basit anlamıyla, ad verilen kişinin diğerlerinden ayrılması amacıyla uygulan ayırt etme/kodlama sistemi gibi görünse de, aslında, biyolojik bir varlık olan çocuğun sosyal ve hukuki bir varlık olarak toplum tarafından tanınmasının törensel belgesi ve senedidir. Bu tören aynı zamanda onun erginleştiğinin de duyurusudur. Ad, insanın toplumsal ve bireysel kişiliğinin kodu olması yanında büyüsel ve simgesel gücünü de belirten simgedir. Bundan dolayıdır ki çocuğa ad verme bütün toplumlarda, dinlerde, medeniyetlerde ve kültürlerde önemli bir yeri olan ritüeldir. Türk ad verme geleneğinde adı belirleyen unsurlar arasında ebeveynlerin arzuları, istekleri, dünya görüşleri, ümitleri ve gelecekte çocuklarında görmek istedikleri hal ve durumlar ilk sırada yer almaktadır. Bunu sırasıyla aile büyüklerinin adlarını verme, çocuğun doğduğu zamanla ilgili ad verme, moda adlar, kafiyeli adlar, dini ve tarihi adlar, sağaltıcı adlar olmak üzere diğer belirleyiciler takip eder. Bildirimize konu olan kutsal mekanları ziyaret etmek suretiyle çocuk sahibi olma ve buna bağlı olarak da ad verme, ad verme geleneğimizin başka bir çeşididir. Konya'da türbeler hastalıklardan kurtulma ve şifa bulma, dilek, arzu ve isteklerin yerine getirilmesi, başarılı olma, çocuk sahibi olma gibi sebeplerle ziyaret edilmektedir. Konya'da çocuk sahibi olmak için ziyaret edilen türbeler arasında Seyit Mahmut Hayrani, Handevi Kandevi Türbesi, Ebud Derda Türbesi, Seyit Bayram Veli Türbesi ilk akla gelenlerdir. Türbe ziyareti sonunda çocuk sahibi olanlar, çocuklarına buralarda metfun bulunanların adlarını vermektedir. Bildiride bu gelenek örneklerle değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Ad verme, türbe, Konya