Akademik Veri Yönetim Sistemi
Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, cilt.11, sa.29, ss.59-76, 2024 (Scopus)
Muallim Nâci, Tanzimat döneminin önemli şair ve yazarlarından birisi olarak bilinir. Nâci, din, lügat,
edebiyat, tarih, belagat ve eğitim ile ilgili eserler kaleme alan velut bir müelliftir. Nâci’nin öne çıkan özelliklerinden
biri de dilciliğidir. Nâci’nin dilciliğinin en önemli göstergelerinden birisi düşünceleriyle Türk Dil Kurumunun
kurulmasına ilham veren kişiler arasında yer almasıdır. Ayrıca Muallim’in, Lûgat-ı Nâci ve Kamûs-ı Osmânî gibi
eserlerini telif ederek sözlük nitelikli çalışmalarda bulunması, dilciliğine delil teşkil eden bir diğer husustur. Yazarın
öne çıkan meziyetlerinden biri de Arap dili ve edebiyatındaki yetkinliğidir. Nitekim Muallim’in eserleri konu, tema
ve dil bakımından Arap dili ve edebiyatına dair çok sayıda hususu içerir. Yazarın Arap dilinde yetkinliğini gösteren
çalışmalarından birisi de Sânihâtü’l-‘Arab adlı eseridir. Nâci, burada milletlerin fikir ve tecrübelerinin özü olarak
ifade ettiği üç yüze yakın darbımeseli farklı edebî tahkiyelerle ele alır. O, sözü edilen darbımeselleri belirli bir
sistematik içerisinde işler. Bu çalışmanın konusunu Muallim Nâci’nin Sânihâtü’l-‘Arab adlı eserinde ele aldığı
darbımeseller oluşturur. Metin analizi yöntemi kullanılarak söz konusu darbımesellerde öne çıkan temalar ele
alınmaktadır. Buna göre çalışmada ilim, cehalet, doğruluk, erdem, din ve zulüm gibi temaların öne çıktığı
görülmektedir.