Akademik Veri Yönetim Sistemi
SOSYAL, İNSAN VE İDARİ BİLİMLERDE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR 1, Biçer Baha Enis,Şanlı Orhan, Editör, Duvar Yayınları, İzmir, ss.1543-1559, 2023
Abdulrazak Gurnah, İngilizce yazan Afro-Arap edebiyatının en büyük
romancılarından birisidir. O, romanlarının kurgusunu, yetiştiği coğrafyada; tanık
olduğu veya duyduğu olaylardan oluşturur. Onun bu minvalde kaleme aldığı
eserleri içerisinde; konu, tema, olayı örgüsü ve figüratif kadro açısından Terkediş
romanı dikkat çekmektedir. Bu roman, modern dünya edebiyatında sömürgecilik
sonrası dönemde yazılmış önemli romanlardan biri kabul edilmektedir. Bu eser,
aynı zamanda kolonyalizmin bireysel ve siyasal düzlemdeki sonuçlarını üç neslin
birbirine örülmüş hikâyeleri üzerinden anlatan bir insanlık epiği olarak
nitelendirilmektedir. Terkediş, yazarının yaşamından izler taşımaktadır. Roman,
Tanzanya’nın kolonyal döneminde yani 19. yüzyılın başlarında Kenya sınırlarına
dahil olmayan Mombasa’nın sakin bir sahil kasabasında cereyan eden olaylarla
başlar ve içerisine sonraki üç kuşağı alarak kurgusunu tamamlar. Terkediş, üç ana
bölümden oluşmaktadır: ilk bölümde yerleşik değerlerin ötesinde bir aşk anlatılır.
İkinci bölümde Zanzibar’ın kurtuluşu ve kavuşulamayan bir aşktan söz edilir.
Üçüncü bölümde ise romanın başkahramanı Raşit tarafından bütün kurgu göz
önüne alınarak adeta bir değerlendirme yapılmaktadır. Bu roman, adından da
anlaşılacağı üzere nedeni açık veya belirtilmeyen birtakım ayrılıklar yani
terkedişler üzerine inşa edilmiştir. Romanda Zanzibar’ın yerel halkıyla Batılılar
arasında cereyan eden olayların işlendiği zincirleme olaylar söz konusudur.
Gurnah, Terkediş’i tahkiye ederken Müslüman kimliğinden ve çocuk yaştan
itibaren beslendiği Arap edebiyatı ve kültüründen istifade eder. Bu sebeple
çalışmada Gurnah’ın Arap dili, edebiyatı ve kültüründen eserine ilave ettiği
anlatım unsurlarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada roman tahlil
metodu ve kaynak taramasından elde edilen verilerin analizine dayalı bir yöntem
takip edilmektedir.