Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Uluslararası ve IV. Ulusal Kadın Sağlığı Hemşireliği Kongresi, İstanbul, Türkiye, 1 - 03 Mayıs 2025, (Özet Bildiri)
Amaç: Primipar gebelere verilen planlı videolu eğitimin; oral glukoz tolerans testine (OGTT) yönelik bilgi düzeyine, test yaptırma durumuna ve test sırasındaki kaygı düzeyine etkisini belirlemektir. Gereç-Yöntem: Araştırma, tek kör randomize kontrollü deneysel bir tasarımda olup İstanbul’daki bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde, Haziran-Kasım 2023 tarihleri arasında Gebe Polikliniği’ne başvuran 55 eğitim ve 59 kontrol grubu gebesi ile yürütülmüştür. Bilgilendirilmiş Olur Formu, Gebelerin Tanıtıcı Özelliklerine Yönelik Soru Formu, OGTT Yaptırma Niyet ve Durumu Soru Formu, Gebelik Şekeri ve Oral Glukoz Tolerans Testi (OGTT) ile İlgili Bilgi Düzeyi Formu ve Durumluk Kaygı Ölçeği veri toplamada kullanılmıştır. Bilgi düzeyi formu ve eğitim video senaryoları için uzman görüşleri alınmıştır. Eğitim müdahalesi için “@ogttegitim” kullanıcı isimli Instagram sayfası oluşturulmuş ve altı adet eğitim videosu paylaşılmıştır. Eğitim müdahalesi, OGTT uygulanması gereken 24–28. gebelik haftalarından önce tamamlanmış ve her iki grubun da OGTT öncesi test yaptırma niyetleri kaydedilmiştir. OGTT yaptırmaya karar veren gebelerin test sırasında yanında bulunularak kaygı düzeyleri ölçülmüştür. Eğitim grubunun gebelik şekeri ve OGTT ile ilgili bilgi düzeyleri, eğitim müdahalesi öncesinde, hemen sonrasında ve eğitimin etkinliğini değerlendirmek amacıyla 4–6 hafta sonra ölçülmüştür. Tüm veriler SPSS Windows 22 programına kaydedilerek analiz edilmiştir. Verilerin analizinde; ortalama, standart sapma, frekans, basıklık ve çarpıklık, varyans analizi, Bonferroni çoklu karşılaştırma testi, bağımsız iki grup karşılaştırması t-testi, Kolmogorov-Smirnov ve Ki-kare testleri kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi için p < 0.05 sınır değeri olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın ClinicalTrials numarası (NCT05686694) alınmıştır. Bulgular: Eğitim grubundaki gebelerin yaş ortalaması 27.55 ± 3.67, kontrol grubundakilerin 26.31 ± 3.87’dir. OGTT yaptırma durumu açısından eğitim ve kontrol grubu gebeler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (X²: 14,23; p < 0.05). Eğitim grubundaki gebelerin %89.1’i, kontrol grubundaki gebelerin %57.6’sı gebelikte OGTT yaptırmıştır. Gebelerin üç kez ölçümlenmiş gebelik şekeri ve oral glukoz tolerans testi bilgi düzeyi puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (F: 224.676; p < 0.05, kısmi eta kare: 0.667). Gebelerin eğitim sonrası bilgi düzeyinin öncesine göre daha yüksek olduğu, son testin ise hem ön test hem de sonrasındaki teste göre daha yüksek olduğu bulunmuştur. Eğitim ve kontrol grubu gebelerin Durumluk Kaygı Ölçeği (DKÖ) puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (t: 2.99; p < 0.05). Eğitim grubunun kaygı düzeyi (70.5 ± 8.10) kontrol grubundan (64.5 ± 9.24) daha yüksek bulunmuştur. Sonuç: Eğitim grubundaki gebelerin gebelik şekeri ve OGTT bilgi düzeylerinin eğitim sonrası arttığı, OGTT yaptırma oranlarının kontrol grubuna göre yüksek olduğu, durumluk kaygı düzeylerinin ise OGTT sırasında kontrol grubundan daha yüksek olduğu bulunmuştur. Gebelere verilen planlı videolu eğitimin etkili olduğu ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Bilgi düzeyi, gestasyonel diyabet, hemşirelik, kaygı, oral glukoz tolerans testi, videolu eğitim.