Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. Ulusal Radyasyon Onkolojisi Kongresi, Antalya, Türkiye, 20 - 24 Nisan 2016, ss.184
Amaç: AAPM tarafından yayınlanan 176 nolu raporda radyoterapide
kullanılan tedavi masalarının doz azaltma etkisinin Tedavi Planlama
Sisteminde (TPS) hesaplamalara katılması tavsiye edilmektedir. Bu çalışmada
6 MV foton enerjisi için TPS’te bulunan hazır masa modelinde
elektron yoğunluk değerleri Monte Carlo (MC) algoritması kullanılarak
elde edildikten sonra fantom üzerinde tedavi masasının dozimetrik etkisinin
2 boyutlu ölçümlerle incelenmesi ve konformal radyoterapide de
Collapsed Cone (CC) algoritması ile kullanımının araştırılması amaçlandı.
Yöntem ve gereç: Monaco 5.1 versiyonlu TPS’te yer alan Monaco
virtual fantomda 6 MV foton enerjisi için SAD tekniği ile 20x20 cm2 büyüklüğünde
açık alanlar 120,140,160,180,200,220 ve 240 derece gantry
açılarında oluşturuldu. Her bir alandan 100 MU uygulanarak MC algoritmasıyla
0,3 cm grid space, kontrol noktası başına %0,5 belirsizlik ve dose
deposition to medium tanımı seçilerek hesaplamalar yapıldı. Aynı alanlar
ve aynı doz hesaplama ayarları ile Virtual Multi Cube fantom üzerinde
yeniden doz hesaplaması yapıldı. Daha sonra bu planlara Linak tedavi
cihazının masa modeli ve özelliklerine sahip olan ve TPS’te bulunan
ibeam evo masa modeli eklendi. Bu modelde yer alan Carbon Fiber ve
Foam Core için elektron yoğunluk değerleri girildi ve planlarda yeniden
hesaplama yapıldı. Monaco fantom ile yapılan planlardan her alan için
merkezde nokta dozlar, Virtual Multi Cube fantom üzerinde yapılan plandan
ise 2 boyutlu doz profilleri elde edildi. Elekta Infinity linner hızlandırıcı
cihazında katı su fantomu, FC65-P iyon odası ve Dose1 elektrometre
ile mutlak ölçümler yapılırken Matrixx Multi Cube Evolution ile 2 boyutlu
ölçümler yapıldı ve TPS’ten elde edilen veriler ile karşılaştırıldı. MC modeli
ile yapılan işlemler CC modeli için tekrarlandı.
Bulgular ve sonuç: MC algoritması ile yapılan hesaplamalar ve
ölçüm sonuçları değerlendirilerek tedavi masasının bileşenlerinden Carbon
Fiber için 0,45 Foam Core için ise 0,02 elektron yoğunluğu ile tedavi
masasının eklenmesi sonucu ölçümler ve TPS arasındaki farkların %1’in
altına düştüğü görüldü.6 MV CC modelinde de benzer sonuç bulundu.
Matrixx Multi Cube Evolution ile mutlak doz değerlerinde en büyük farkların
gözlendiği gantry 120 ve 240 derecelik alanlar için yapılan karşılaştırmalarda
MC modeli için tedavi masası eklenmeyen planda gama
değerlendirmesi gantry açısına bağlı olarak sırasıyla %92,2 ve %92,9
bulunurken tedavi masası eklenen planda sırasıyla %96,3 ve %96,4 bulundu.
CC modeli için ise tedavi masası eklenen planda gama değerlendirmesi
sırasıyla %91,9 ve %92,7 bulunurken tedavi masası eklenmeyen
planda sırasıyla %94,9 ve %96,9 bulundu. Elde edilen sonuçlara dayanarak
TPS’te masa modelinin doğru elektron yoğunluğuyla kullanımının
gerekliliği görüldü. CC modelinde de MC modeline benzer şekilde tedavi
masası etkisinin doğru hesaplandığı görüldü. Bu nedenle YART ve VMAT
tedavi planlarının yanı sıra konformal tedavi planlarında da masa modelinin
kullanılabileceği görüldü.
Anahtar kelimeler: tedavi masasının dozimetrik etkisi, Monte Carlo, collapsed
cone