Akademik Veri Yönetim Sistemi
15. Ulusal Hemşirelik Öğrenci Kongresi, Eskişehir, Türkiye, 28 - 29 Nisan 2016, ss.10
Giriş: Hemşirelik, öz-gereksinimini karşılamada zorlanan bireylere öz-gereksinimlerini sağlama sanatıdır. Bireyin fizyolojik, psikolojik ve sosyal öz-gereksinimlerini sağlamada hemşire anahtar roldedir.
Öz-Gereksinim ve Hemşirelik Modeli İle İlgili Kavramlar
İnsan, toplum ve çevreden ayrı düşünülemeyen, uygun çevresel koşullarda öz-gereksinimlerini karşılayabilen varlık olarak tanımlanabilir.
Sağlık, bireylerin uygun çevre şartlarıyla öz-gereksinimlerini sağlamayabilmeleridir.
Hastalık, bireylerin öz-gereksinimlerini yerine getirememelerine neden olan durumdur.
Hemşire, bireyin doğasına en yakın ve en iyi şartları oluşturmak zorundadır. Uygun hemşirelik girişimleri ile çevresel koşulları optimal düzeye getirmeli, bireyin öz-gereksinimlerini sağlayabildiği çevresel koşulları sürdürmelidir. Bu durum tedavi, kontrol, eğitim ile sınırlı değildir. Bireyin fizyolojik, psikolojik ve sosyal öz-gereksinimlerini sağlamada hemşire anahtar role sahiptir. Uygun çevre oluşturur, öğretir, destekler. Ekibin ayrılmaz üyesidir.
Öz-gereksinim, “bireylerin hastalıklarını etkin yönetebilmede duydukları ihtiyaçlar” olarak tanımlanabilir.
Fizyolojik öz-gereksinim; kronik hastalık yönetimi, yaşam koşullarının düzenlenmesi, ilaçların düzenli kullanımı, düzenli kontroller, kullanmak zorunda oldukları materyal, cihazlar hakkındaki gereksinimlerdir.
Psikolojik öz-gereksinim; iletişim, aile, arkadaşlarla zaman geçirme, spor, hayvan ve uğraş terapileri, müzik, oyun türü gereksinimlerdir.
Sosyal öz-gereksinim; derneklere, kuruluşlara üye olma, aynı hastalığı yaşayan bireylerle paylaşımlar, sosyal destek oturumları, okul grupları, kurslar, faaliyetler, konserler, tiyatro, sinema ve dans türündeki gereksinimlerdir.
Çevre; bireyin öz-gereksinimlerini karşılamada hemşirenin yönetebileceği oldukça önemli bir alandır. Çevre fiziksel, biyolojik, sosyal çevre olarak değerlendirilebilir.
Fiziksel Çevre; fiziki şartları içine alır. Işık, ses, gürültü, farklı kokular bunlardan bazılarıdır. Fiziksel çevrenin iyileştirilmesi, bireye öz-gereksinimi karşılamada yardımcı olmaktadır.
Biyolojik Çevre; bireyin öz-gereksinimlerinin yerine getirilmesini sağlayan, yeterli besini içeren, zararlı patojenlerden uzak alandır.
Sosyal Çevre; bireyin ve ailenin sosyal öz-gereksinimlerini karşılayabileceği en önemli alandır. Okul, iş ve arkadaş ortamları, akran grupları, müzik, oyun, uğraş ve hayvan terapileri, spor, dernekler ve sivil toplum kuruluşları günlük yaşamda sıklıkla bulunulan sosyal çevredir.
Sonuç: Hemşire; öz-gereksinimleri sağlamada bireye yardımcı olarak kısa vadede birey ve ailelerinin bilgi düzeylerini ve hastalığı yönetme düzeylerini artırır. Böylelikle bireylerin yaşam kaliteleri, başetmeleri artarken, depresyon, anksiyete ve diğer psikososyal bozuklukları azaltacaktır.