Türkiye’de Enflasyonun Mali ve Parasal Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz (1990-2020)


Türkan T. E., Yıldıran M.

AKDENIZ IIBF DERGISI, cilt.25, sa.2, ss.114-124, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu çalışma, Türkiye’deki enflasyonun belirleyicilerini parasal ve mali etkiler bağlamında analiz etmeyi hedeflemektedir. 2000-2020 yılları arasındaki verilerle oluşturulan modelde; para arzı, dış kamu borcu, bütçe dengesi, ekonomik büyüme, işsizlik ve kayıt dışı ekonominin enflasyon üzerindeki etkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre özellikle bütçe disiplini ve istihdam yapısı hem kısa hem de uzun dönemde enflasyon üzerinde önemli etkiler yaratmaktadır. Analiz sonucunda bütçe dengesinin bir dönem gecikmeli değerinde meydana gelen iyileşmenin enflasyonu azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum Fiyat Düzeyi Mali Teorisi (FTPL) ile uyumludur. Öte yandan para arzının dahil edilmediği modelde kayıt dışı ekonominin enflasyonu artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular, enflasyonla mücadelede yalnızca para politikalarından ziyade mali dengesizlik sorunlarının, istihdam dinamiklerinin ve kayıt dışı ekonominin enflasyon üzerindeki etkilerinin önemini vurgulamaktadır.