Uluslararası Türk ve Akraba Topluluklar Zootekni Kongresi, Isparta, Türkiye, 1 - 04 Ekim 2012, ss.119
Kanatlı hayvanlarda refah, verim düzeyini doğrudan etkilemesi sebebiyle ve son yıllarda artan sosyal bilinç bakımından büyük önem taşımaktadır. Stres, çevresel yada genetik sebeplerden dolayı ortaya çıkmaktadır ve hayvan refahını etkileyen en önemli unsurdur. Hayvanlarda stres düzeyinin ölçülmesi amacıyla bazı kimyasal, fizyolojik ve psikolojik testler kullanılmaktadır. Stres düzeyinin belirlenmesinde kullanılan yöntemlerden birisi de bilateral morfolojik karakterlerde gözlenen asimetridir. Canlılarda bilateral özelliklerde sol ve sağ kısımların gelişmesi aynı genler tarafından kontrol edilir ve normal koşullar altında her bir kısmın aynı boyut yada ağırlıkta olması beklenir. Bu özelliklerin sağ ve sol yarılarında gerçekleştirilen ölçümler arasındaki fark sıfır ve dağılış da normal olduğunda gelişme mükemmel olarak tanımlanmaktadır. Bilateral özelliklerin sağ ve sol kısımlarının ölçüm farklarının dağılışına ve ortalamasına göre üç asimetri tipi gözlenmektedir, bunlar dalgalanan asimetri, yönlenmiş asimetri ve simetrisizliktir. Asimetri tipi kanatlı hayvan refahı bakımından iyi bir gösterge olarak kabul edilmektedir. Son kırk yıl içerisinde kanatlı hayvanlarda asimetri konusunda yapılan çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalarda çeşitli çevresel manipulasyonların sürü refahına etkileri, hayvan gruplarının refah düzeylerinin belirlenerek karşılaştırılmaları ve söz konusu özellik için kantitatif genetik araştırılmalar üzerinde durulmuştur. Bu çalışmada söz konusu araştırmalarda saptanan önemli hususların derlenmesi hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kanatlı hayvan refahı, Stres, Asimetri