Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yaşlılık Atölyesi, İstanbul, Türkiye, 20 - 21 Ekim 2015, cilt.1, sa.1, ss.9
Yaşlılıkta Toplumsal Cinsiyet, Sınıf ve Sosyo-Kültürel Çeşitlilikler:
Yerel Yönetimlere Öneriler
Gender, Class and Socio-Cultural Differences in Old Age:
Suggestions for Local Authorities
Özgür Arun*, Ayşen Aydemir#, Çağrı Elmas#, Melik Emre Yaşar#
Arkaplan: Türkiye’nin demografik dönüşümü, gelecek yüzyılın kadınların ve yaşlıların yüzyılı olacağını ortaya koymaktadır. Bu süreçte, yerel yönetimlerin sunacakları hizmetler, hizmetlerin kalitesi ve erişilebilirliği, yurttaşların refahını etkileyecektir.
Amaç: Oldukça çeşitlilik gösteren nüfusun rafine bir analizi, sosyal politikaların ve hizmetlerin yeniden şekillenmesinde, bilhassa yerel yönetimler için öngörü ve kavrayış sunabilecektir. Bu çalışma kapsamında yaşlı nüfusun demografik özellikleri, sağlık durumları ve sağlık hizmetlerine erişilebilirlik, sosyal ilişkiler ve sosyal destek mekanizmaları, yaşam doyumu ve arzuları, kültürel etkinliklere katılım ve teknoloji kullanımları, gelir ve eğitimin kesişimselliği ile tanımlanan toplumsal konumları bağlamında tartışılmaktadır.
Metod: Antalya Yaşlılık Araştırması (AYA), 2013 yılında Antalya merkezde 55 yaş ve üzeri 381 kişi ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirilen kesitsel bir araştırmadır. AYA kapsamında, küme örneklem tekniğiyle temsili ve tesadüfi olarak seçilen katılımcılara 7 modülden oluşan standart bir soru formu uygulanmıştır.
Bulgular: Analiz sonuçlarına göre, alt sınıfların çoğunluğunu genç yaşlılar (55-69 yaş) oluşturmaktadır. Yaşlı kadınların %33’ü alt sınıflarda yer alırken, erkeklerin %3’ü alt sınıftadır. Alt sınıflarda, hastalıkların, engelliliğin ve psikolojik sorunların daha yaygın olduğu görülmektedir. Öte yandan üst sınıfsal pozisyonda yer alan yaşlıların, yaşam arzuları ve benlik saygıları daha yüksektir; yüksek kültüre ait etkinliklere daha yaygın düzeyde katılmaktadırlar ve teknolojiyi yaşamları içerisinde daha yoğun olarak kullanmaktadırlar.
Sonuç: Yaşlanma sürecinde, toplumsal cinsiyet, yaş ve sınıf gibi faktörlerin kesişimselliği kritik bir etkiye sahiptir. Yaşamları boyunca toplumsal konumlarından dolayı sınırlı olanaklara sahip yurttaşlara, bilhassa yerel yönetimlerin sunacağı hizmetler planlanırken, eşitsizliklerin rafine biçimde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, alt sınıfların, toplumsal konumlarının iyileştirilmesi için doğrudan gelir desteğine ihtiyaç duyduğu, orta sınıfların ise öncellikli sağlık ve sosyal bakım desteğine ihtiyaç duydukları dikkat çekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kesişimsellik, Sınıf, Toplumsal Cinsiyet, Sağlık, Sosyal İlişkiler, Kültür, Baby Boomers, Antalya,
Keywords: Intersectionlity, Class, Gender, Health, Social Relations, Culture, Baby-boomers, Antalya
*Doç.Dr., Gerontoloji Bölümü, Akdeniz Üniversitesi, arun@akdeniz.edu.tr
# Yüksek Lisans, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Merkezi, Gerontoloji Bölümü, Akdeniz Üniversitesi