Pamuk (Gossypium L.) dünya genelinde tekstil endüstrisi için en önemli doğal lif kaynağı ve aynı zamanda önemli bir yağ bitkisidir. Pamuk lifleri tekstil için ana kaynak olmakla birlikte lifi, tohumu ve bitkisi ev izolasyon materyali olarak enerji tasarrufunda, proteince zengin hayvan yemi, yağı gıda olarak insan beslenmesinde, bitkisi ise altlık ve biyomateryal olarak ta değişik kullanım alanlarına sahiptir. Pamukta ıslah çalışmaları genellikle verim ve lif kaliteleri yönünden seçkin genotipler arasında yapılan melezlemeler ve daha önce geliştirilmiş çeşitlerden seleksiyon çalışmalarına dayanmaktadır. Ancak pamuk ıslah programları, kültür çeşitlerinde dar olan genetik çeşitlilikten olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu durum araştırıcıları türler-arası melezleme ile introgresyona teşvik etmiştir. Türler-arası melezlemelerde kompleks antagonistik ilişkiler, farklı ploidi seviyelerinden dolayı sitogenetik farklılıklarla translokasyonlar ve inversiyonlar, kromozom yapısal farklılıkları, linkaj etkisi ile arzu edilmeyen tarımsal özelliklerin varlığı, rekombinasyonun azlığı, erken generasyonlarda introgresyonun kaybolması, kısırlık, Muller-Dobzhansky kompleksi nedeni ile ölümcül epistatik interaksiyonlar ve Mendel açılımının oluşmaması gibi nedenlerden dolayı sorunlar yaşanmaktadır. Kromozom substitüsyon hatlarının kullanılması ile yukarıda sözü edilen türler-arası melezlemelerdeki olumsuzluklar ortadan kaldırılabilmektedir. Bu çalışmada 17 kromozom substitüsyon hattının tanımlanması için genik CAPS-SSR markırları kullanılmıştır. Toplamda 11 CAPS-SSR markırı ve 16 restriksiyon enzimi kullanılmıştır. Bu bağlamda 11 monomorfik olan SSR markırı CAPS-SSR yöntemi ile 9 polimorfik markır olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak CAPS-SSR markır yöntemi kullanılarak kromozom substitüsyon hatlarının kromozom lokasyonlarının tespit edilebileceği sonucuna varılmıştır.
Cotton (Gossypium L.) is the most important natural fiber source for the textile industry worldwide and is also an important oil plant. Although cotton fibers are the main source for textiles, its fibers, seeds and plants are used in energy saving as home insulation materials, protein-rich animal feed, oil in human nutrition as food, and its plants as litter and biomaterial. Breeding studies in cotton are generally based on cross-breeding between distinguished genotypes in terms of yield and fiber quality and selection studies from previously developed varieties. However, cotton breeding programs are negatively affected by the narrow genetic diversity in cultivars. This situation has encouraged researchers to investigate introgression through interspecies hybridization. Complex antagonistic relationships in interspecies hybridizations, translocations, and inversions with cytogenetic differences due to different ploidy levels, chromosome structural differences, the presence of undesirable agricultural traits due to the linkage effect, lack of recombination, loss of introgression in early generations, sterility, lethal epistatic interactions due to the Muller-Dobzhansky complex and problems occur due to reasons such as Mendel expansion not occurring. By using chromosome substitution lines, the negativities in interspecies hybridizations mentioned above can be eliminated. In this study, genic CAPS-SSR markers were used to identify 17 chromosome substitution lines. A total of 11 CAPS-SSR markers and 16 restriction enzymes were used. In this context, 11 monomorphic SSR markers were converted to 9 polymorphic markers by the CAPS-SSR method. As a result, it was concluded that the chromosome locations of chromosome substitution lines can be determined by using the CAPS-SSR marker method.
