Türkiye'de Domates Üretiminde İç Ticaret Hadleri


MENCET YELBOĞA M. N., SAYIN C., Eryiğit F. D.

13. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, Kahramanmaraş, Türkiye, 12 - 14 Eylül 2018, cilt.1, sa.1, ss.152

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 1
  • Basıldığı Şehir: Kahramanmaraş
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.152
  • Akdeniz Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Türkiye uzun yıllardır enflasyon ile mücadele eden ülkeler arasında yer almaktadır. Enflasyon, Türkiye ekonomisinde tüm sektörleri etkilediği gibi tarım sektörünü de etkisi altına almaktadır. Bu etkiyi ölçmenin bir yolu da iç ticaret hadleridir. Sektörler arasındaki kaynak transferinin durumu ve yönünün yıllar itibariyle belirlenmesi açısından iç ticaret hadleri önem taşımaktadır. İç ticaret hadleri tarım sektöründen tarım dışı sektörlere kaynak aktarımına yol açan mekanizmadaki değişkenlerden biri olup aynı zamanda tarım sektörünün ekonomik refah değişmelerini göstermekte ve tarım kesiminin satın alma gücündeki değişiklikleri ortaya koymaktadır. İç ticaret hadlerinin tarımın aleyhine gerçekleşmesi tarımın diğer sektörler tarafından vergilenmesini, lehine gerçekleşmesi ise tarım dışı sektörlerden tarıma kaynak aktarımını göstermektedir. Tarım ve tarım dışı sektörlerde meydana gelen fiyat değişimleri ve bu değişimlerin sektörler arasındaki etkilerinin tarım politikalarının belirlenmesinde önem taşımaktadır. Tarım sektöründe sebze üretimi önemli yere sahiptir. Türkiye’de sebze üretim miktarı 2017 yılında bir önceki yıla göre %1,8 oranında artarak 30 milyon 826 bin ton olmuştur. Domates üretim miktarı ise 2017 yılında 12 milyon 750 bin tondur ve 2016 yılına göre domates üretim miktarında %1,2 oranında artış meydana gelmiştir. Tarım sektöründe domates üretim miktarı ve ekonomik katkısı açısından yaş sebze grubunda önemli bir yer almaktadır. Diğer sektörlere hammadde sağlaması ve yaş sebze grubundaki önemi ile iç ticaret hadlerinin gelişimine etki etmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 1980-2017 döneminde domates üreticilerinin ve tarım dışı sektörlerin lehine ve aleyhine gerçekleştiği yılları belirlemektir. İç ticaret hadleri net değişim hadleri kapsamında; domates üretim girdi fiyatları, çiftçi eline geçen fiyat ve tüketici fiyat indeksine göre baz yılı 2003 alınarak hesaplanması planlanmaktadır. Elde edilecek verilerle üretimde kullanılacak girdilerin satın alınabilmesi için gerekli domates miktarı araştırılacaktır